De stadslogistiek wordt steeds complexer. Lokale overheidsmaatregelen om de leefbaarheid in steden te verhogen, zoals venstertijden, zero-emissie zones, voorkeursroutes en gewichtsbeperkingen, maken het voor de logistieke sector steeds moeilijker om een lastmile efficiënt te plannen en uit te voeren.
Het beter ontsluiten en (real-time) beschikbaar maken van lokale en contextuele informatie in de vorm van betrouwbare data voor de uiteindelijke uitvoering van een lastmile lijkt positieve effecten voor zowel de stad als de logistieke sector te kunnen hebben.
Lastmile planning
Technologie stelt bedrijven in staat om die toenemende complexiteit beter te plannen en daar waar nodig realtime bij te stellen. Binnen het project LASTMILE.info is met partners gewerkt om kwalitatief bruikbare en realtime informatie over de lastmile beschikbaar te krijgen bij een chauffeur.
In een paper voor de VLW2023 presenteren onderzoekers de resultaten uit het LASTMILE.info project. Ze bespreken de plannen voor een LASTMILE planner en gaan in op de mogelijkheden om meer lokale stedelijke duurzaamheidsaspecten mee te nemen in de planning van de lastmile.
Wat vinden stakeholders belangrijk?
In het onderzoek is gekeken naar wat verschillende stakeholders belangrijk vinden in de planning van de lastmile. Vervolgens keken ze naar de andere doelen dan alleen kosten en/of tijd om lastmile routes op te plannen, zoals bijvoorbeeld het aantal kwetsbare objecten waarlangs een route gaat. Hierbij gaat het om de vraag of en op welke manier de stedelijke omgeving meegenomen kan worden in de lastmile planning en hoe lokale autoriteiten hier ook effectief op kunnen sturen.
Er is een trade-off tussen de verschillende belangen van verschillende stakeholders; zo kan een veiligere route bijvoorbeeld meer tijd kosten. Uiteindelijk gaan het om de vraag voor wie een dergelijke vorm van duurzame lastmile guidance waarde heeft en welke informatie dan wel en niet beschikbaar zou moeten zijn voor een chauffeur.
Ervaringen bij supermarktleveringen
Supermarkten hebben nu zelf een lastmile route gedefinieerd voor de chauffeurs die de winkels bevoorraden. Hoe deze lastmile route beschikbaar is voor een chauffeur, hangt af van de supermarkt (bijvoorbeeld digitaal via een QR code, of in een routeboek), maar deze lastmile route is over het algemeen niet beschikbaar via het navigatiesysteem in de vrachtwagen. Ook zijn de lastmile routes vaak nogal statisch en worden wijzigingen hier niet automatisch in meegenomen. Verder wordt er maar beperkt (of helemaal niet) rekening gehouden met de voorkeursroutes van een gemeente, als deze al gedefinieerd en bekend zijn.
Dergelijke voorkeursroutes voor vrachtverkeer kunnen meerdere doelen hebben: gemeenten kunnen bijvoorbeeld routes instellen om sluipverkeer te voorkomen, of bijvoorbeeld zwaar verkeer weg te houden van smalle of bochtige wegen, of andere locaties die minder geschikt zijn voor vrachtverkeer.
Local Traffic Data zijn slecht van kwaliteit
Minder dan een kwart van de grootste Nederlandse gemeentes heeft de logistieke data correct en volledig aangeleverd voor het ‘Data voor logistiek’-platform. De beschikbare informatie kan ook niet direct gebruikt worden in navigatieoplossingen en transportmanagement-software. De chauffeur is nog altijd de belangrijkste beslisser als het gaat om het bepalen van de lastmile route in de stad. Voor distributeurs (zowel planners als chauffeurs) is het onmogelijk om met al deze data real-time en dynamisch rekening te houden in hun planning.
Bruikbare realtime informatie
Binnen het Lastmile.info project ontwikkelt Simacan een platform waarin kwalitatief bruikbare en realtime informatie wordt geboden over het laatste stukje route dat gereden wordt in de stad. Het platform is gelanceerd door Simacan in samenwerking met Lastmile.info project partners BUas (Breda University of Applied Sciences), Conundra, gemeente Tilburg en Jumbo Supermarkten.
Het doel van het project is: “Het ontwikkelen van een digitaal platform voor, door en met stakeholders in de logistieke keten om te komen tot duurzame, toekomstbestendige stadsdistributie die de ‘last mile’ in de logistieke keten optimaliseert.” Dit betekent concreet dat LastMile.info de (digitale) bron wordt voor alle informatie die nodig is om het laatste stuk van het transport naar de bestemming in de stad veilig, duurzaam en efficiënt uit te voeren.
De eerste bevindingen van het project
De eerste bevindingen laten zien dat er vanuit de verschillende partijen verschillend gekeken wordt naar de lastmile en de planning hiervan. Waar het eerst vooral om data en beschikbaarheid van data lijkt te gaan, lijkt het ook vooral te gaan om begrip voor de doelen van een andere partij. De eerste inzichten in waarom bepaalde lastmile routes worden gepland over bepaalde wegen, maar ook hoe een chauffeur informatie tot zich neemt rond de te nemen route en op basis waarvan uiteindelijk wordt genavigeerd gaven de gemeente al inzicht in waarom de stedelijke logistiek gaat zoals die nu gaat.
De eerste inzichten geven aanleiding om (met de logistieke sector) te kijken naar de beleidsdoelen en hoe er met verkeersmanagement aan bijgedragen kan worden om gezamenlijk tot een lastmile te komen die voor mininale overlast – en wat dat is hangt af van de lokale situatie – zorgt. Aan de andere kant is er vanuit zowel de planning als de chauffeur ook de behoefte om lokale informatie – en eventuele voorstellen voor een andere lastmile, het liefst met achtergrond waarom dit alternatief wordt voorgesteld – te krijgen, want nu blijkt dat in de praktijk niet eenvoudig.
Verder inzicht in de trade-offs tussen de verschillende lastmile routes – waar mogelijk helder en duidelijk gepresenteerd – gaat wellicht helpen ook locale community van ondernemers en bewoners beter te betrekken bij het plannen van een lastmile die voor minimale overlast zorgt.
De eerste stap wordt nu gezet – deels technisch door het ontwikkelen van een lastmile.info platform, maar ook vanuit het inzichtelijk maken van de verschillende keuzes en de effecten hiervan op elkaar; om zo ook te komen tot een andere manier van het plannen van de lastmile; namelijk niet alleen de snelste of korste, maar vooral ook één die zorgt voor een minimale overlast in de stad, zodat ook in de toekomst de logistieke activiteiten uitgevoerd kunnen worden in de stad.