Het Landelijk Reizigersonderzoek is in 2019 gestart en in 2023 voor de vijfde keer uitgevoerd. In 2023 vulden 15.047 respondenten, representatief voor de Nederlandse bevolking, een vragenlijst in over hun reisgedrag. Het onderzoek brengt trends in de mobiliteit in beeld voor alle reismotieven, met bijzondere focus op het woon-werkverkeer. De conclusie: auto en e-bike zijn de winnaars en het openbaar de verliezer. Het smullen voor de liefhebbers van mobiliteitsdata en cijfers over mobiliteitsvoorkeuren.
2022 tegenover 2023
Tegenover 2022 is het aantal woon-werk autoritten in 2023 met ruim 5% toegenomen. Het aantal automobilisten voor woon-werkverkeer is met 7% gestegen, terwijl de afgelegde afstand met bijna 3% toenam. Het totale aantal afgelegde kilometers is ook met bijna 3% gegroeid.
Het openbaar vervoer heeft in 2023 weliswaar een inhaalslag gemaakt. Het aantal gebruikers steeg met 17% en het aantal woon-werkritten nam met 16% toe. De totale afgelegde afstand voor woon-werkverkeer met het OV groeide met ruim 18%. Maar, het openbaar vervoer verliest tegenover pre-corona 2019. de fiets en lopen spelen een hoofdrol bij het voor- en natransport in de ketenreis.
De fiets heeft daarentegen een lichte teruggang gekend in het woon-werkverkeer tegenover 2022: het aantal fietsers daalde met bijna 2%, het aantal ritten nam met bijna 1% af en de gemiddelde afstand verminderde met bijna 5%. Dit resulteerde in een totale afname van de afgelegde afstand van bijna 5%. En dan neemt het aandeel van e-bikes hierin sterk toe de laatste jaren. Belangrijker zijn natuurlijk de trends over de periode 2019 (voor corona) en 2023.
Pretmobiliteit
De meeste mobiliteit is pretmobiliteit. Slechts 20% van de verplaatsing heeft een zakelijk motief als woon-werkverkeer en 8% is op pad voor studie of school. Het aandeel werknemers dat meer dan 30 km van hun vaste werklocatie woont, is toegenomen, terwijl het aandeel dat minder dan 7,5 km van hun vaste werklocatie woont, is afgenomen. Dit heeft geleid tot een toename van de gemiddelde woon-werkafstand van 22,7 km in 2022 naar 25,9 km in 2023.
De auto blijft in 2023 het meest gebruikte vervoermiddel voor alle woon-werkritten. Het autogebruik ligt in 2023 lager dan in 2022 en het OV gebruik juist hoger. Op langere termijn is het anders.
Opvallend is de sterke stijging van de fiets voor de korte afstanden. Dat kan de enorme drukte op de fietspaden en haarvaten van de steden verklaren. Dat is reden voor het heroverwegen van de dominante positie van de auto in steden.
Autobezit neemt nog steeds toe
De onderzoekers zien in 2023 een verschuiving in autobezit per huishouden. Tegenover voorgaande jaren bezitten meer huishoudens twee auto’s. Tegenover 2022 is het gemiddelde autobezit in 2023 licht gestegen, van 1,18 naar 1,20 auto’s per huishouden. De auto is een blijvertje.
Gaan we mobiliteit echt delen?
De overgrote meerderheid maakt geen gebruik van deelauto’s (82%). De voornaamste reden hiervoor is dat men al een eigen auto bezit, wat onveranderd is tegenover vorig jaar. Dit geldt ook voor andere vormen van deelmobiliteit, waarvan 81% geen gebruik maakt. De belangrijkste reden blijft “dat men het nog nooit nodig heeft gehad.” Ongeveer 60% heeft nog steeds niet de intentie om in de toekomst een deelsysteem te gebruiken. Een optimist zal zegen dat het glas met de andere 40% halfvol is.