Ondernemers in het centrum van Amsterdam vragen de gemeente snel een inrijverbod in te stellen voor autoverkeer dat vanaf de Blauwbrug de stad binnenkomt op weg naar de beruchte Bijenkorf-garage.
‘De ronkende, vrijwel stilstaande file zorgt voor een slecht woon-, werk-, uitgaans- én winkelklimaat,’ stelt Jan Stoeltie, directeur van Vereniging Amsterdam City, in een persbericht (samen met MKB Amsterdam en Koninklijke Horeca). ‘Dat maakt de binnenstad er niet aantrekkelijker op. Maatregelen zijn nu nodig.’
Inrijverbod en intelligent toegangsbeheer
De binnenstadsondernemers willen per direct een inrijverbod voor gemotoriseerde voertuigen, uitgezonderd bestemmingsverkeer: ‘Het maakt de binnenstad niet alleen toegankelijker, maar ook schoner en veiliger voor bijvoorbeeld fietsers en voetgangers’.
Op termijn pleiten de ondernemers voor een systeem waarbij alleen voertuigen met de inzet van cameracontrole met een parkeervergunning of een gereserveerde parkeerplek toegang krijgen. Ook het noodzakelijke verkeer, zoals taxi’s en leveranciers, zou van hun mogen blijven komen.
De files weerhouden de Amsterdammers ervan om naar het centrum te komen, stelt de voorzitter van KHN Amsterdam, Pim Evers. “De aankondiging van een autoluwe binnenstad conform het coalitieakkoord zien we nog maar beperkt terug in acties. Het gaat ons niet snel genoeg. De noodzaak is groter dan ooit. Zowel bewoners als ondernemers zijn er klaar voor om stappen te zetten. Waar wachten we nog op?”
Geen appeltje-eitje
De vraag van de ondernemers is geen simpele vraag. Zo’n ingrijpend verkeersbesluit vergt een gedegen afweging. Een onderbouwing kan op basis van het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte overlast. Die overlast is er zeker; zowel overdag als ‘s nachts. Maar, is de overlast zo accuut dat onmiddellijk ingrijpen noodzakelijk is? En wie veroorzaakt het verkeer? Toeristen, touringcars, taxi’s of vrachtverkeer?
Een bestuursrechter beoordeelt bij bezwaren of de diverse belangen op een zorgvuldige en evenredige manier in de besluitvorming zijn betrokken. Dit is vergelijkbaar met de belangenafweging bij een goede ruimtelijke ordening. De beheerder van de Bijenkorf-garage zal toch wel bedenkingen hebben bij de plannen. Bezwaren kunnen ook komen van touringcarondernemers die straks mogelijk moeten omrijden of bewoners van buurten waar straks het sluipverkeer gaat rijden.
Wie laat je wel of niet toe?
De gemeente mag verkeer reguleren of toegang verlenen voor bepaalde locaties, voor bepaalde doelgroepen en op bepaalde tijden. Dit is intelligent toegangsbeheer (of intelligent access). Een lastige vraag is wie je in de toekomst wel of niet toe laat in het gebied en onder welke voorwaarden; bijvoorbeeld alleen nog zero-emissie voertuigen of stadslogistieke voertuigen met meerdere afleveradressen. Hoe voorkom je dat de Bijenkorf-file straks een bezorgbussen-file wordt?
Je moet als gemeente als ‘marktmeester’ transparante spelregels hebben. Wie mag er wel en niet in (en waarom)? Ondernemers willen vast en zeker ook spelregels die niet bij elke nieuwe coalitie wijzigen.
Een eerdere pilot in oude binnenstad van Amsterdam was technisch niet geslaagd. Er is uitstel van de proeftuin intelligente toegang Oudezijde door onder meer de vertraging in de ontwikkeling van de applicaties die nodig zijn. Zo simpel is het dus nog niet. D66 Amsterdam stelt dan ook goede en terechte raadsvragen. Dat is heel wat professioneler dan de hijgerige en opportunistische Twitter-reacties van raadsleden die al jaren zouden pleiten voor een einde aan de eindeloze autofile in het stadshart…
Eerste ervaringen in andere steden
In Europa doen steden nu de eerste ervaringen op met intelligent toegangsbeheer. Behalve gestandaardiseerde technologie is een raamwerk nodig voor het ‘marktmeesterschap’ van de gemeente. De gemeente moet strategisch, tactisch en operationeel gaan sturen op ‘gewenste’ en ‘ongewenste’ vervoersstromen in gebieden en ook op het beprijzen en stimuleren daarvan.
De simpele, en sympathieke, vragen van de Amsterdamse ondernemers roepen veel nieuwe vragen op waarvoor de gemeente zeker nog niet klaar is. De ondernemers willen alleen nog bestemmingsverkeer in binnenstad. Kan dat zomaar? Gelukkig niet. Verkeersplannen moeten zorgvuldig en in samenhang worden genomen.
Dossier staat in pauzestand
De wethouder is nu aan zet! Eigenlijk heeft het allemaal al veel te lang geduurd. De wethouder schreef op 11 januari 2023 aan de Amsterdamse raad: ‘Door de toegenomen vraag naar intelligente toegang en de vraag naar specifieke maatwerktoepassingen, is gebleken dat de keten voor sommige toekomstige projecten nog onvoldoende is ingericht. Samenvattend, pauzeer ik voorlopig de implementatie van enkele toekomstige projecten totdat de ketenorganisatie is bestendigd. De komende maanden richt ik mij op het vergroten van een betrouwbare uitvoering.’
De wethouder zegt tegen AT5 begin maart 2023 met een nieuwe streefdatum te komen voor de camera’s. Want dat dat toezicht er uiteindelijk komt, staat vast. De raad nam in januari 2022 namelijk het besluit om met kentekencamera’s te gaan werken. “Ja, ze komen er, het is alleen teleurstellend dat het zo lang duurt en tot op zekere hoogte ook onbegrijpelijk. En het is een aanslag op het vertrouwen van de mensen in de politiek. Dat dit hen niet lukt”, zegt bewoner Van Wijk.
We wachten af… de maat is vol, zoals ondernemers en bewoners al jaren roepen.
Update
Op 22 februari schrijft de wethouder aan de raad. De wethouder laat weten dat er nog voor de zomer een pakket aan maatregelen moet komen dat een einde maakt aan de file. De drukte moet met ‘verkeerstechnische maatregelen’ ingedamd worden, maar het gebied moet tegelijkertijd wel ‘beperkt bereikbaar’ blijven.
Er wordt gedacht aan een reserveringssysteem voor de Bijenkorff-garage. Daarmee moet voorkomen worden dat mensen in de file gaan wachten op een plekje dat vrijkomt.
Voor het normaal gesproken drukke Paasweekend wil de wethouder tijdelijke maatregelen invoeren. Dat zal vooral via communicatie gebeuren. Bijvoorbeeld door informatie over het weekend op websites van de gemeente en winkels te plaatsen, maar ook door grote borden langs de weg neer te zetten. Het moet mensen ertoe zetten om voor een andere P&R-parkeerplaats, zoals bij de Rai of in Noord, te kiezen. De vraag of er geld is voor de aanpak, beantwoordt de wethouder niet in de brief.
Walther Ploos van Amstel.