Negen topteams presenteren vandaag hun ambities voor de toekomst. Geen topsporters, maar topondernemers. Of beter gezegd: topsectoren van de economie. Het Ministerie van Economie heeft 1,5 miljard te verdelen voor de plannen van deze topteams. De logistieke sector met 750.000 banen verdient extra aandacht als topsector.
Belang van logistiek
Het economische belang van de logistieke sector voor Nederlandse is groot. De toegevoegde waarde van deze sector is €40 miljard en 750.000 mensen verdienen er hun brood. Dat is ruim 8% van onze economie. De logistieke sector zorgt er bovendien voor dat topsectoren als de land- en tuinbouw, energie, de voedingsindustrie en de chemie niet stil komen te staan. Het Topteam Logistiek geeft veel adviezen om de sector te revitaliseren.
Adempauze
Met transport staat alles stil… zo lijkt het soms. Er leek, met de economische crisis, even een adempauze in de groei van het goederenvervoer. Maar, nu de economische groei weer aantrekt, loopt de infrastructuur in enkele jaren helemaal vol en vast, als we niets doen. En wat blijft er dan over van Nederland als handelsnatie?
Eredivisie
De huidige sterke positie en bijdrage van logistiek aan een economische toppositie staat echter onder druk door onder andere een lage innovatiegraad, tekorten aan gekwalificeerd personeel op alle niveaus en toenemende congestie op de infrastructuur. Andere landen stomen op en Nederland zakt op de World Logistics Performance ranglijst.
Wat moeten bedrijven en overheden doen om die 750.000 banen te behouden en meer waarde voor Nederland te creëren? Het Topteam Logistiek komt met stevige adviezen.
Het Topteam Logistiek is ambitieus en wil dat Nederland in 2020 weer een internationale toppositie heeft als ketenregisseur van wereldwijde logistieke netwerken met een goed innovatie- en vestigingsklimaat voor bedrijven.
Concrete doelstellingen
Het topteam stelt concrete doelen:
1. Nederland is in 2020 nummer een van alle Europese landen in de World Logistic Performance Index (momenteel is Nederland nummer drie in Europa en nummer vier wereldwijd na Duitsland, Zweden en Singapore).
2. De bijdrage van ketenregiediensten aan het BBP is gestegen tot € 10 miljard in 2020 (momenteel ruim € 3 miljard).
3. Het aantal bedrijven dat zich in Nederland vestigt met logistieke activiteiten is in 2020 toegenomen met 30%.
4. De beladingsgraad van vervoersmiddelen stijgt van 45% (nu) naar 65% in 2020.
5. Verhoging van instroom van gekwalificeerde professionals met een logistieke opleiding in de arbeidsmarkt in 2020 met 50%.
Regie op ketens
Om opnieuw de toppositie in te nemen en deze blijvend te behouden, zijn strategische stappen nodig om logistieke activiteiten in Nederland efficiënter en vooral ook duurzamer te laten plaatsvinden en de huidige infrastructuur beter te benutten door versterking van regie op de ketens en een synchromodaal transportsysteem. Daarin is informatievoorziening cruciaal.
Bovendien biedt ketenregie de mogelijkheid om behalve de goederenstromen die door Nederland gaan, ook de goederenstromen die niet door Nederland gaan, dezelfde service te bieden met betrekking tot processturing en informatievoorziening. Op deze manier creëren we nieuwe logistieke diensten. Door de koppeling met onze fysieke logistieke dienstverlening en ons sterke logistieke netwerk worden ketenregie activiteiten aan Nederland gebonden.
Het Topteam ziet de volgende innovatiethema’s
THEMA 1: NEDERLAND ALS ÉÉN LOGISTIEK SYSTEEM
THEMA 2: KETENREGIE
THEMA 3: INNOVATIE- EN VESTIGINGSKLIMAAT
Een logistiek systeem
Om die toppositie te bereiken is het van belang Nederland als één logistiek systeem te organiseren. Nederland heeft er alles voor in huis. Een geweldige ligging, achterlandverbindingen, logistiek bedrijven en een meedenkende douane, maar ze zijn onderling niet goed verbonden.
Zo zullen mainports, als Schiphol, Rotterdam en Amsterdam, met hun achterlandverbindingen als binnenhavens en railterminals, en greenports als Flora Holland intensief moeten samenwerken. Maar, ook de logistieke bedrijven zelf moeten veel meer afstemmen.
De internationale en regionale bereikbaarheid voor goederen en personen van de mainports en greenports is een voorwaarde voor een sterke internationale concurrentiepositie van alle (top)sectoren. De mainports in Nederland hebben hierbij veel gemeenschappelijke belangen. Samenwerking op verschillende terreinen is daarvoor nodig, onder andere op het ontwikkelen van een kernnetwerk in achterland.
Het topteam pleit voor speciale aandacht voor de infrastructuur die past bij belang van de mainports voor de economie en hun positie als wereldspeler. Concreet betekent dit dat voor de ontwikkeling van de mainports en greenports een multimodaal kernnetwerk nodig is. Dit kernnetwerk is een netwerk van corridors en knooppunten met een duidelijk onderscheid tussen enerzijds het (inter)nationale en anderzijds het regionale niveau. Het kernnetwerk is richting gevend bij investeringen door nationale en regionale overheden in infrastructuur en knooppunten.
Het kernnetwerk naar het achterland zorgt voor een soepele aansluiting op de mainports voor goederen en personen, en vormt een samenhangend netwerk waarin het mogelijk is goederenstromen te bundelen, de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren en publieke (rijk, provincie en gemeenten) en private middelen ook voor de lange termijn effectiever en efficiënter in te zetten.
Ketenregie: meer vervoer, met minder middelen
De beladingsgraad van vervoersmiddelen moet verbeteren van nu 45% naar 65% in 2020 door het duurzaam bundelen van goederenstromen op verschillende vervoersvormen; op de weg, het water en het spoor. De vele initiatieven in het ‘lean and green’ programma van Connekt laten zien dat duurzaam bundelen ook echt wat oplevert.
Koppelen van vervoerswijzen
Synchromodaliteit is een kansrijke innovatie. In een synchromodaal transportsysteem kunnen alle vervoerswijzen flexibel worden ingezet op basis van samenwerking tussen vervoerswijzen, in plaats van concurrentie tussen die vervoerswijzen. Met een stille knipoog naar ‘openbaar goederenvervoer’. Afhankelijk van de eisen van de klant en de actuele beschikbare capaciteit van vervoerswijzen en de infrastructuur binnen het logistieke systeem wordt optimaal gebruik gemaakt van de weg, het water en het spoor.
Over ketens heen
Voor bedrijven, juist ook in de andere topsectoren, is een excellente logistiek een concurrentiefactor. Tegelijkertijd is het steeds moeilijker om de benodigde excellentie zelf te realiseren vanwege de benodigde kennis en innovaties. Deze kennis en innovaties vinden hun toepassing in Cross Chain Control Centers (4C’s) en Service Logistics Towers.
4C’s zijn ketenregiecenters van waaruit meerdere ketens tezamen worden gecoördineerd en geregisseerd met behulp van de modernste technologie, geavanceerde software en logistieke topprofessionals. Bedrijven kunnen daarbij gezamenlijk de regie over de keten organiseren of dit uitbesteden aan een commerciële ketenregisseur.
Ketenregie gaat niet alleen over fysieke en informatie stromen, maar ook over financiële stromen. Bij de ontwikkeling van ketenregie is daarom aansluiting nodig bij de financiële sector voor de ontwikkeling van supply chain finance instrumenten. Hieronder vallen instrumenten voor credit management, verzekeringen en garantstellingen, en het reduceren van werkkapitaal en financieringskosten van de goederenstromen.
Om de positie van Nederland als ketenregisseur van internationale goederenstromen te versterken zijn strategische allianties gewenst met andere wereldwijde mainports. Hierbij gaat het om de aansluiting op ‘global freight lanes’ en wereldwijde ICT netwerken.
Informatie delen
Bundelen en synchromodaliteit vragen om naadloze informatie-uitwisseling tussen partijen in de vervoersketen via één enkel informatieplatform. Niet alleen de verladers en logistiek dienstverleners, maar ook de overheden moeten daaraan meedoen. Dit biedt vervolgens mogelijkheden voor het slim plannen en besturen van de vervoerstromen over de schaarse infrastructuur met dynamisch verkeersmanagement.
De meerwaarde van een ICT-platform ligt in het combineren van de gegevens die tussen bedrijven worden uitgewisseld met de gegevens die naar overheden (moeten) worden gemeld en gegevens die overheden kunnen aanleveren (bijvoorbeeld bij congestie) en het beschikbaar stellen van deze (geanonimiseerde of geaggregeerde) gegevens voor de optimalisatie van het logistieke proces.
Hierdoor wordt ook het voldoen aan meldingen aan overheden vereenvoudigd (éénmalig melden) en kunnen inspecties beter op elkaar worden afgestemd. Het is noodzaak dat concurrentiegevoelige data niet wordt gedeeld en dat bedrijven de keuze hebben aan te geven voor welke doeleinden en door wie de data mogen worden gebruikt. Een belangrijk onderdeel van de informatievoorziening is ook het tracken & tracen van lading door de keten. Hiervoor is het toepassen van RFID op grote schaal kansrijk.
De naadloze informatievoorziening wordt dus mogelijk gemaakt door een gezamenlijk ICT-platform van overheid en bedrijfsleven met open standaarden.
Innoveren: onderwijs en kennis
Een tekort aan logistieke professionals dreigt. Daarnaast sluit het onderwijs niet goed aan op de eisen van het logistieke bedrijfsleven. Om dit te verbeteren dienen nieuwe inzichten en concepten versneld te worden opgenomen in het onderwijs en is versterking van de kwaliteit van onderwijs en docenten over de gehele onderwijskolom essentieel.
Strategisch Platform Logistiek
In het Strategisch Platform Logistiek (SPL) is de gouden driehoek van ondernemers, overheid en onderzoek/onderwijs volwaardig vertegenwoordigd. Het SPL ontwikkelt het strategisch kader en is verantwoordelijk voor de regie van de actieagenda die het Topteam Logistiek voorstelt.
In totaal is tot 2020 voor de uitvoering van de actieagenda van de Topsector Logistiek een bedrag nodig van 700 miljoen euro.
De logistieke sector gaat innoveren. Dat is zonder meer goed nieuws voor de BV Nederland.
Walther Ploos van Amstel.
Het rapport van het Topteam Logistiek kan worden gedownload op http://www.connekt.nl/