De voetganger in Amsterdam komt geen stap verder. Het beleidskader Ruimte voor de Voetganger dat nu bij de gemeenteraad ligt is alleen van toepassing op nieuwe situaties. Voor bestaande situaties gelden de huidige normen voor de vrije doorloopruimte van de stadsdelen en die ruimte mag worden volgepropt. Bij herinrichtingen en bij integrale herverdelingen van de ruimte in straten. Stadsbreed worden de regels voor terrassen, winkeluitstallingen, deelscooters en andere objecten op de stoep niet aangepast.
Dit is een beleidswijziging tegenover het oorspronkelijke voorstel dat in 2020 werd vrijgegeven voor inspraak en wél zou leiden tot verkleining van onder meer bestaande terrassen door aanpassing van de regels.
Nog verder volproppen
Om een gelijk speelveld te behouden worden ook nieuwe terrassen, nieuwe winkeluitstallingen, nieuwe geveltuinen etc. binnen bestaande straatinrichtingen niet getoetst aan ‘Ruimte voor de Voetganger’.
De regels op stadsdeelniveau voor terrassen, winkeluitstallingen, bloempotten van bewoners, etc. gaan veelal uit van 1,50 meter vrije doorloopruimte. In situaties waarin op dit moment nog meer vrije doorloopruimte is dan 1,50 meter, kan deze de komende jaren worden ‘opgevuld’ tot 1,50 meter met dit soort objecten. Voetgangers eindigen dus daadwerkelijk met de restcentimeters.
Willekeur bij herverdelingsplannen
Stadsdelen kunnen voor specifieke straten met grote knelpunten een integraal herverdelingsplan maken samen met bewoners en ondernemers. Daarin kunnen objecten, straatmeubilair, modaliteiten of functies worden herschikt (zonder herinrichting) om meer vrije doorloopruimte te maken. Hoe ga je dat doen zonder duidelijke kaders?
Om het maken van integrale herverdelingsplannen plannen te begeleiden wordt een (klaarblijkelijk onbezoldigd) projectleider aangesteld. Deze zal in samenwerking met de stadsdeelorganisaties aan de slag gaan. De capaciteit om terrassenplannen of andersoortige plannen voor de integrale herverdeling van ruimte te maken, zal echter altijd beperkt zijn. De gemeente zegt: “We kunnen niet voor de hele stad gelijktijdig nieuwe terrassenplannen en/of plannen voor een integrale herverdeling van ruimte maken”. Kortom, ruimte voor de voetganger krijgt geen prioriteit.
Deze werkwijze is daarom alleen toepasbaar in straten waar grote voetgangersknelpunten aanwezig zijn en waar potentie voor verbetering is. Dit is wel heel erg vrijblijvend en volkomen willekeurig (en nu dus aan de stadsdelen gedelegeerd). Overigens meldt de gemeente: “Herinrichtingsprojecten zullen nog maar beperkt voorkomen de komende jaren”. Er komen bovendien geen extra middelen voor de uitvoering van het beleidskader en de beoogde projectleider.
Samenhang met andere plannen is verdwenen
In verschillende mobiliteitsnota’s, plannen en uitvoeringsagenda’s wordt verwezen naar het beleidskader als een van de rotsvaste uitgangspunten; bijvoorbeeld de Agenda Autoluw, het nieuwe Horeca- en Terrasbeleid, de plannen voor een Toetsteam Openbare Ruimte en Mobiliteit en het Uitvoeringsprogramma Inclusieve Mobiliteit. Het afzwakken van het beleidskader zal dan toch ook gevolgen moeten hebben voor deze nota’s, plannen en uitvoeringsagenda’s?
Ook wordt in de plannen verwezen naar het Beleidskaderkader Verkeersnetten dat nooit heeft geresulteerd in een concretisering van een hoofdnet of plusnet voor voetgangers (ondanks een aangenomen motie) of een uitvoeringsagenda. Dat dossier is een zacht einde gestorven in de ambtelijke bureaulades. Een aangenomen motie hierover uit 2018 is vergeten.
Organisaties die opkomen voor de belangen van voetgangers zijn ook teleurgesteld en vragen het Amsterdamse gemeentebestuur om het Charter For Walking te ondertekenen en zich daarmee te scharen onder de steden die een goed voetgangersbeleid voor een leefbare stad ambiëren. Zij nodigen de gemeente tevens uit om het Klein Amsterdams Voetgangersmanifest te omarmen als startpunt voor de concrete uitwerking van een werkend voetgangersbeleid.
De voetganger gaat er al met al geen stap op vooruit in het Amsterdamse mobiliteitsbeleid. De coalitie doet daarmee wat ze in het coalitie-akkoord heeft beloofd: niets.
Walther Ploos van Amstel.