Bouwend Nederland maakt morgen, dinsdag 2 november, voor de derde keer de Top 25 van Duurzame Publieke Opdrachtgevers in de Bouw en Infra bekend. Hiermee zetten ze opdrachtgevers in het zonnetje die duurzaamheid in aanbestedingen serieus meenemen. Duurzaamheid moet zwaarder worden meegewogen in openbare aanbestedingen. Anders zijn de doelstellingen in de gebouwde omgeving bij energietransitie, circulair bouwen, klimaatadaptatie en natuurontwikkeling niet haalbaar, stelt Bouwend Nederland.
Voor de analyse Duurzaamheid in openbare aanbestedingen analyseerde Jos van Alphen, adviseur Aanbestedingen bij het Aanbestedingsinstituut en Bouwend Nederland, openbare aanbestedingen uit 2020. Voor een aantal aspecten wordt de vergelijking met eerdere jaren gemaakt. Ondanks hoge ambities blijkt uit de analyse dat duurzaamheid nog steeds een beperkte rol speelt in aanbestedingen. In 2020 werd slechts in 37,2% van de openbare aanbestedingen gewerkt met duurzame gunningscriteria.
En, als al werd gegund op duurzaamheid telde dat in 38% van de gevallen voor 15% of minder mee in de gunning. Dit percentage is iets gunstiger dan in 2019. Maar de stijging komt geheel door de infra, in de B&U nam het gunnen op duurzaamheid zelfs af. De grote lijn blijft: de markt wordt onvoldoende beloond voor duurzame innovaties. Hierdoor blijft helaas een groot deel van de innovatiekracht van de markt onbenut.
Jos van Alphen concludeert: “Het stelt teleur dat nog steeds twee op de drie opdrachtgevers geen enkele prikkel geven om duurzaam presteren te bevorderen. De situatie in Limburg eerder dit jaar gaf wel heel concreet de noodzaak dat duurzame gunningscriteria vaker moeten worden toegepast en zoveel gewicht moeten krijgen dat ondernemers zich met duurzame oplossingen kunnen onderscheiden”.
De analyse laat zien dat over de afgelopen drie jaar duurzamer wordt aanbesteed. Echter, de kloof tussen voorlopers en achterblijvers wordt groter. Voor het realiseren van de duurzaamheidsambities van Brussel en Den Haag is het tempo veel en veel te laag, stelt Jos Van Alphen: “Inkopers en bestekschrijvers moeten met duurzaamheid vertrouwd raken, het zichzelf aanleren en zelfvertrouwen in opbouwen. Daarnaast hebben decentrale overheden er de laatste jaren veel extra taken bij hebben gekregen en vaak niet evenredig veel extra capaciteit. Het bedrijfsleven staat ondertussen te trappelen om allemaal mooie producten aan te bieden waarmee versnelling van de duurzaamheid kan worden gevonden. Zij krijgen onvoldoende kans, als slechts op een van de drie aanbestedingen een gunningscriterium bestaat waarin je je meerwaarde kunt tonen.”
Voor een versnelling zal duurzaamheid integraal in de aanbesteding moeten worden opgenomen. Moderne contracten, bouwteams, meerjarig onderhoud, contractuele op duurzaamheid gerichte clausules zijn technieken die kunnen bijdragen aan duurzamere prestaties. Jos van Alphen wil dat ondernemers vroeger worden betrokken bij de bouwopgave, want als alle ontwerpkeuzes zijn gemaakt kunnen ondernemers daar weinig duurzame waarde aan toevoegen.
Bron: Bouwend Nederland