Amsterdamse raadsleden onder aanvoering van Elisabeth IJmker (GroenLinks) pleiten in een motie voor een Amsterdamse lobby voor een bezorgtax voor consumenten die af en toe eens een pakje thuiskrijgen. Dat gebeurt in een Nederlands huishouden een keer per week. We moeten ‘bezorgschaamte’ hebben. De bestelauto’s die de pakjes bezorgen zouden leiden tot een verkeersinfarct, verkeersonveiligheid en vieze lucht.
MKB Amsterdam reageerde enthousiast op de motie: “Als je niets doet, smelten de winkels sneller weg dan de ijskappen op de Noordpool”. Volgens MKB Amsterdam verdwijnen in de regio Amsterdam steeds meer winkels en zorgt de opkomst van flitsbezorgbedrijven voor een grote deuk in de verkoop.
Het gaat goed met de Amsterdamse winkels
Dat het slecht gaat met de Amsterdamse winkels is niet waar. Minder dan 10% van onze aankopen doen we online. En dat doen we steeds vaker bij lokale winkels met een eigen webwinkel. De detailhandel heeft in september 2022 5,3 procent meer omgezet dan in september 2021, meldt het CBS. De online omzet van winkels waarvan de verkoop via het internet een nevenactiviteit is (omnichannel), groeide zelfs met 12,2 procent. Dat zijn slimme ondernemers die de consument snappen. Die ontwikkeling zou MKB Amsterdam juist moeten stimuleren.
De detailhandel wint aan banen en e-commerce draagt daaraan bij. Steden die welvarend zijn of groeien, hebben een levendige detailhandel. De winkelleegstand daalt in de Amsterdamse regio (naar 4 tot 5%). Er is in de regio zelfs meer ruimte voor nieuwe winkels nodig, blijkt uit marktruimteonderzoek van de Provincie Noord-Holland. Stenen winkels winnen nog steeds.
Bezorgproblemen
Dat de Amsterdamse binnenstad en woonwijken vol stromen met dieselbestelauto’s klopt. Nu al is een op de vijf voertuigen in de vier grote steden een bestelauto of vrachtwagen. En, er komen er steeds meer. Van die bestelauto’s is overigens maar 5 procent voor pakjes voor consumenten… maar, vooral voor pakjes van bedrijven voor bedrijven.
Het milieueffect van onze online aankopen lijkt positief te zijn. Offline winkelen leidt tot 1,5 tot 2,9 keer meer uitstoot van broeikasgassen dan online winkelen. Hoewel e-commerce bestelwagens nodig heeft voor de bezorging, verminderen deze het autoverkeer met een factor vier tot negen. De sector verduurzaamt snel. Dit komt ook naar voren in Nederlands onderzoek, zoals Parool onlangs schreef. Er is geen reden voor bezorgschaamte. Meer dan 80 procent van het dieselende vrachtverkeer in de grote steden is van bedrijven voor bedrijven in vooral het midden- en kleinbedrijf; vooral voor de bouw, horeca, winkels, kantoren en afvalinzameling.
Autoluwe ambities
Dat groeiende stadslogistieke verkeer past inderdaad niet meer bij de autoluwe ambities van Amsterdam. Dat verkeer neemt teveel ruimte in, is niet veilig en niet goed voor onze gezondheid. De boodschap van MKB Amsterdam roept als reactie op: ‘be careful what you wish for!’. Straks kondigt de gemeenten zero emissie zone aan in 2025 die honderdduizenden bestelauto’s raken; 60% van de bestelauto’s zijn van MKB-ers. Of, de gemeente stopt de bijna gratis parkeerontheffing voor MKB-ondernemers die vaak in de stad moeten zijn.
Het voorstel voor het beprijzen van de bezorging in de stad met een bezorgtax is een prima plan als je dat richt op de grote bezorgstromen met dielselvoertuigen. Dan belonen we juist die ondernemers die efficiënt, met veel zendingen in een voertuigen, en met schone voertuigen de stad in rijden en stimuleren we ondernemers met eigen vervoer (en met maar een of twee zendingen achterin de wagen) tot bundeling, samenwerking en vooral uitbesteding aan professionals. Dat leidt echt tot minder bestelverkeer in de stad.
Als de raadsleden serieus de problemen met bestelverkeer willen aanpakken, dan moeten ze eerst maar eens zorgen voor een goede en veilige inrichting van de buurtlogistiek, zeker in de nieuwe woon-werkwijken. Die zit steevast in de dode hoek van beleid- en plannermakers.
Het gaat het raadslid duidelijk niet om de feiten, lijkt het. Het gaat om een ideologie waarbij straks de Amsterdammers alleen nog maar bij staatswinkels, uiteraard alleen op de bon, mogen kopen. Daarom past het MKB Amsterdam niet om hier kritiekloos achter te staan.
Een bezorgtax voor thuisbezorging? Ik zou er nog maar eens goed over nadenken. Als de GroenLinkse vos de passie preekt, dan kan dat wel eens als een boomerang terug komen.
Walther Ploos van Amstel
Lector Citylogistiek Hogeschool van Amsterdam
Lid Adviescommissie Detailhandel Noord-Holland Zuid (ADZ)
Foto: Simon de Rijke