De bomen groeiden tot in de hemel in Nederland Distributieland. Meer Maasvlaktes, meer Betuwelijnen, nieuwe sluizen bij IJmuiden en veel meer kademuren. De Rotterdamse Haven voorspelt nu dat er een einde komt aan die vanzelfsprekende groei, ook voor de Amsterdam Haven. Betekent dat een Amsterdam zonder haven? Liever niet! Het haven en logistiek cluster telt bijna 180.000 arbeidsplaatsen.
Scenario’s
De Rotterdamse haven heeft drie scenario’s uitgewerkt. Het eerste gaat uit van ongewijzigd beleid en een tweede rekent op technologische doorbraken. Deze twee scenario’s laten een onheilspellende daling van handelsvolumes, de bevolking en onze welvaart zien.
Een derde scenario combineert technologische vooruitgang met een duurzame gedragsverandering van de wereldbevolking. Dit scenario is het enige dat geen forse neergang van de overslag voorspelt, maar wel een grote verschuiving in de aard van de goederenstromen.
Het volume kan na 2040 zelfs in elkaar klappen. De grondstoffen zijn dan op, de oliebronnen raken uitgeput, de voedselprijzen zullen exploderen en de wereldbevolking krimpt. Het resultaat is dat er veel minder kolen en olie binnen komen. Dat zijn net de grote groeiers in de Amsterdamse energiehaven. Betekent dit straks verlaten kades, een lege sluis bij IJmuiden en lege snelwegen?
Logistiek en handel
De Amsterdamse haven moet zich wel aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid. De haven is belangrijk voor de economie, niet alleen vanwege het directe werk in de haven zelf, maar ook vanwege de zakelijke dienstverlening die eraan is verbonden. Het haven en logistiek cluster telt in de metropoolregio bijna 180.000 arbeidsplaatsen. Die komen onder druk te staan als we niks doen.
De concurrentiepositie van Amsterdam, samen met Rotterdam, is onbetwist. De OECD bracht vorig jaar nog een lovend rapport over de kansen voor beide havens. De combinatie van de luchthaven Schiphol, de haven en verbindingen met het achterland maken de Amsterdamse Metropoolregio een goede toegangspoort voor Europa. Dat is een goede uitgangspositie.
Duurzaam beleid
Voorlopig, tot 2040, blijft de haven groeien. Er is wel een omslag nodig naar een duurzame economie met meer hernieuwbare energie, minder en efficiënter gebruik van grondstoffen en gesloten kringlopen van grondstoffen. Amsterdam moet bijvoorbeeld een aantrekkelijke locatie voor biochemie en de circulaire economie, waarbij uit oude producten de grondstoffen worden hergewonnen, worden.
De Amsterdam Economic Board zet hierop in met slimme regie van wereldwijde goederenstromen, het binnenhalen van goederenstromen met meer toegevoegde waarde en het samen met zakelijke dienstverleners ontwikkelen van nieuwe diensten. De Metropoolregio moet een ‘full service hub’ worden.
Amsterdam is nu al succesvol in het verbinden van de haven met Europese hoofdkantoren dankzij onder meer een rijke cultuurhistorie en vooral een stad waar het leuk, en gezond, is om te wonen en te werken in een cultuur van openheid en dynamiek.
Samenwerking
Samenwerking tussen de havens in de Rijn-Schelde-Delta is een voorwaarde. Er moet een Nationale HavenStrategie voor de Nederlandse zeehavens komen met als kern één ‘Gateway Holland’ bestaand uit een samenhangend netwerk van zeehavens met gezamenlijke achterlandverbindingen en achterlandterminals. Dat betekent een strategische alliantie, zo niet een fusie, van de Rotterdamse en Amsterdamse havens. Daarvoor moeten we niet te bang zijn.
Gemeenteraad
De bomen groeien niet meer tot in de hemel. En, wat er nog groeit is fundamenteel anders. Het raakt alle Amsterdammers. Van ons wordt ook een duurzame gedragsverandering gevraagd, anders is er straks niks meer te delen.
De nieuwe gemeenteraad heeft de grootste vinger in de pap bij het geprivatiseerde havenbedrijf. De opdracht aan het havenbedrijf is simpel: meer duurzaamheid, meer slimmigheid en heel veel meer samenwerking. Nu hoop ik maar dat de raadsleden na de verkiezingen van hun stokpaardjes af kunnen blijven en het havenbedrijf de ruimte, en vooral de tijd, gunnen om samen met de Rotterdamse collega’s de noodzakelijke omslag door te maken. Dit is niet in grote stappen snel thuis…