Na een jaar van megagroei, maken flitsbezorgers voor het eerst terugtrekkende bewegingen. Flitsbezorger Getir ontslaat wereldwijd 14 procent van het personeel. Ook gaat Getir minder geld uitgeven aan marketing en kortingsacties. Het nieuws volgt een dag na het bericht dat Gorillas 300 kantoormedewerkers ontslaat en nadenkt over terugtrekking uit 4 van de 9 landen waar het actief is.
Dit is een kantelpunt voor de flitsbezorgers. Lang hadden bezorgdiensten de wind in de rug. Met de lage rentestand klotste het investeringsgeld tegen de plinten. De bedrijven haalden miljarden dollars op bij investeerders. Dat geld werd gebruikt voor agressieve reclamecampagnes, het werven van bezorgers, de uitrol van darkstores en het uitdelen van kortingscodes.
Met succes. In november 2021 maakten zo’n 700.000 consumenten wel eens gebruik van flitsbezorging, blijkt uit onderzoek van Kantar. In november 2021 woonde 13% van de Nederlanders in een gebied dat door minimaal één van de grote spelers wordt bediend.
De marktomstandigheden zijn inmiddels fors veranderd. Door de stijgende rente kunnen bedrijven minder makkelijk aan kapitaal komen. Ook vrezen beleggers een recessie bij geopolitieke spanningen, hardnekkig hoge inflatie en lagere aandelenkoersen.
Met dit vooruitzicht is het niet vreemd dat de bedrijven de broekriem strakker aantrekken. Nu consumenten en investeerders moeten de flitsbezorgers de hand op de portemonnee houden en moeten ze de kosten drukken. En ze kijken eerst naar kansrijke, winstgevende markten. Dat zag je ook eerder in de strijd tussen maaltijdbezorgers Foodora, Deliveroo, TakeAway en Uber Eats. Het is ‘winner takes all’, maar dan met kleine stapjes. Cash is nu even King.
Onderzoeker Niels van Doorn (Universiteit van Amsterdam) ziet nog meer bedreigingen voor de flitskoeriers. Hij zegt in de Volkskrant: ‘De bedrijven staan op een heel ander speelveld in vergelijking met een jaar geleden, toen was iedereen optimistisch. Nu kampen deze bedrijven met een krappe arbeidsmarkt, kritische media-aandacht en meer regulering van beleidsmakers.’ Van Doorn vraagt zich ook af of de vraag naar razendsnelle boodschappen beklijft, zodra bezorgdiensten stoppen met het aanbieden van kortingscodes.
Zelf verwacht ik dat flitsbezorging alleen nog maar vaker gebruikt zal worden. Toen de bedrijven vorig jaar naar Nederland kwamen dacht ik nog: dit probeert iedereen een paar keer uit, en dan houdt het op. Maar ik zie gezinnetjes bij mij in de straat waar de bezorger twee keer per dag langsrijdt. Wij consumenten wisten klaarblijkelijk niet dat we dit wilden. Bovendien is het thuisbezorgen van boodschappen geen slecht plan. Het hebben van een winkel kost 20 procent van de omzet (vierkante meters, elektriciteit, personeel). De darkstores van de flitsbezorgers kunnen dat goedkoper doen.
Ook supermarkten en elektronicawinkels zullen er in de toekomst aan meedoen; leveren binnen 15 minuten of binnen een uur. Jumbo, Albert Heijn en de Spar zijn al begonnen. Gall en Mediamarkt ook. Er blijven straks maar een enkele flitsbezorgers over met een netwerk van darkstores en bezorgers. Juist dat netwerk is belangrijk. We gaan nog van alles meemaken.
Walther Ploos van Amstel.
Lees ook dit rapport over de Nederlandse markt.