FNV is bezorgd om maaltijdbezorgers. De FNV heeft met honderden riders gesproken en loongegevens geanalyseerd. Hun rapport laat enkele jonge riders aan het woord die hun zorgen uiten over werk, onzekerheid en inkomen. Het is geen vrolijk beeld.
De maaltijdbezorging in Nederland wordt gedomineerd door drie platforms (Thuisbezorgd, Deliveroo en UberEats). In de snel groeiende sector worden miljarden omgezet. De platforms beconcurreren elkaar op prijs: wie de laagste kosten heeft, kan voor een lagere prijs bezorgen. Het doel is, volgens FNV, een monopoliepositie te bereiken. Als dat bereikt is kunnen de platforms de tarieven bepalen en winstgevend worden. Tot die tijd zijn ze met elkaar verwikkeld in een ‘race to the bottom’ op arbeidsvoorwaarden, stelt FNV.
Schijnconstructies
Deliveroo en Uber Eats hanteren, volgens de FNV, een schijnconstructie waarbij de bezorgers onterecht als freelancer aan het werk worden gezet. Deze bezorgers krijgen per bezorging betaald en worden aangestuurd via een app. De app bepaalt hoe het werk moet worden gedaan, wie het werk doet, waar er gewerkt wordt en wanneer. Deze aansturing maakt dat de riders, volgens FNV, gewoon werknemers zijn.
Bij Thuisbezorgd krijgen de riders een uurloon, worden de wachttijden doorbetaald en mag de rider de fooi houden. Orders weigeren is niet nodig, alle tijd wordt betaald.
FNV stelt dat de maaltijdbezorgers te weinig betaald krijgen voor het werk dat ze doen en nauwelijks rondkomen. De bezorgers hebben geen sociaal vangnet. Ze kunnen, door hun kwetsbare arbeidsrechtelijke positie, geen vuist maken tegen de platforms en worden tegen elkaar uit gespeeld. Jammer genoeg heeft FNV niet naar de verkeersveiligheid gekeken.
Hoeveel verdient een maaltijdbezorger?
FNV concludeert dat de positie van de bezorgers steeds zwakker wordt. Deliveroo en Uber Eats passen regelmatig de werking van hun app eenzijdig aan. FNV ziet een glijbaan van veranderingen die ervoor zorgt dat riders steeds meer moeten werken en steeds minder verdienen. FNV: ‘Veel riders doen dit werk tijdelijk. Als ze een beter alternatief vinden, stoppen ze. De groep die overblijft is steeds kwetsbaarder. Vaak zijn dit arbeidsmigranten en studenten van buiten de Europese Unie’.
De werkelijke uurlonen lopen uiteen. Over het algemeen liggen die bij Deliveroo hoger dan bij Uber Eats. De bedragen variëren van 8 euro tot 11 euro per uur, met een uitschieter naar 15 euro. FNV komt tot een gemiddeld gewogen uurloon van €10,70 voor de zzp-rider. Ook Thuisbezorgd betaalt 10 euro per uur. Dat is in lijn met het minimum uurloon in Nederland voor bijvoorbeeld magazijnmedewerkers en DHL bezorgers. Dat is natuurlijk geen vetpot voor een full time zelfstandige met zoveel onzekerheid over inzet en beloning.
Welke CAO geldt?
De FNV maakt een rare kronkel door te stellen: ‘Door het niet betalen van de riders volgens de cao voor beroepsgoederenvervoer, die van toepassing is op elke vorm van vervoer over de weg, besparen de platforms 54 miljoenen euro per jaar op arbeidskosten. Dit betekent dat een parttime rider op jaarbasis 3.400 euro te weinig verdient en een fulltime rider op jaarbasis 11.700 euro te weinig ontvangt’. Ook zou de de samenleving geld mislopen: bijna 32 miljoen euro aan belastinggeld, sociale zekerheidsafdrachten en pensioenpremie. Een vreemde redenatie…
De vergelijking met de cao voor beroepsgoederenvervoer is fundamenteel fout. Die cao geldt juist niet voor elke vorm van vervoer over de weg. De cao geldt alleen voor ondernemingen die vergunningplichtig vervoer krachtens de Wet wegvervoer goederen uitvoeren. De maaltijdbezorgers vallen daar niet onder. Zo hebben ook PostNL en DHL pakketbezorgers een eigen cao.
De politiek aan zet
De FNV vindt dat de politiek in beweging komen: schijnzelfstandigheid aanpakken en het makkelijker maken voor de werknemers om hun contract op te eisen. Alleen op die manier kunnen de riders de zekerheid krijgen van een eerlijk inkomen en de sociale bescherming waar werknemers recht op hebben.
Of, moeten we de banen in de maaltijdbezorging niet beoordelen zoals we kijken naar afwassers en vakkenvullers? Niet meer dan een leuke bijbaan voor jongeren die zijn of haar handen uit de mouwen willen steken.
Misstanden
Vorige week kwam ook een rapport uit over misstanden bij pakketbezorgers. Bij negen van de tien onderaannemers van de vier grootste pakketbezorgers in Nederland zijn zaken niet op orde. Misstanden zijn hierdoor eerder regel dan uitzondering in de postpakkettenbranche, concludeert de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De inspectie constateerde fraude met werklozen die in bezorgbussen rijden, terwijl ze een uitkering ontvangen. Ook bezorgen chauffeurs zonder geldige verblijfspapieren postpakketten en worden fictieve ondernemingen ingezet om geld weg te sluizen.
Het geeft allemaal geen fraai beeld van onze logistieke sector en de zorgen voor ons personeel. Jammer is dat het imago van de sector de afgelopen jaren ook niet is verbeterd. Het verbaast mij overigens niet dat steeds vaker over wegwerpbanen wordt gesproken.
Mijn studenten vinden maaltijdbezorging een leuke bijbaan met veel vrijheid. Als student heb je natuurlijk nog de luxe van die vrijheid en (nog) geen gezin om te onderhouden. Die luxe heeft niet iedereen. FNV maakt zich terecht zorgen. Ontkennen dat er misstanden zijn, en je kop in het zand steken, is niet het antwoord dat we nodig hebben.
Walther Ploos van Amstel.