CAO-onderhandelingen voor 120.000 medewerkers in de transportsector zitten muurvast. Enkele vrachtwagenchauffeurs legden maandag het werk neer. De vakbond dreigt met meer acties om een einde maken aan de ‘verdringing’ door goedkope Oost Europese chauffeurs in het internationale wegvervoer. Maar, de vakbond wil vooral drie procent meer loon.
De Nederlandse transporteurs waren 20 jaar geleden zelf de Polen van Europa met een marktaandeel van 25%. Door de Europese eenwording is er een gelijk speelveld ontstaan waardoor tarieven met 50% zijn gedaald door meer efficiëntie en schaalvergroting.
Met die verdringing valt het wel mee. Het Nederlandse en Duitse marktaandeel in internationaal transport is gedaald ten faveure van Poolse ondernemers, maar de economie van Polen is in die periode sterk gegroeid. Het Nederlandse volume in het internationaal wegvervoer is ‘slechts’ met 15% gedaald, na het begin van de economische crisis in 2008. Die daling is vorig jaar gestopt. Verder zijn er meer dan 100.000 vrachtwagenchauffeurs werkzaam bij Nederlandse bedrijven die zelf hun vervoer organiseren.
De chauffeurs hebben gelijk. Zij verdienen een eerlijk salaris, zij verdienen goede arbeidsvoorwaarden en zij verdienen vooral respect. Er wordt steeds meer van hen gevraagd in veiligheid, stiptheid en minder brandstofverbruik.
De vakbond heeft geen gelijk. De vakbond jaagt met hun looneisen de transportkosten op. De helft van de transportkosten zijn de loonkosten. Dat is slecht voor de kwakkelende transportsector en rampzalig voor de Nederlandse economie. In 2013 was slechts 53% van de transportondernemingen winstgevend, 27% verdient niets en 20% draait verlies. De transportbedrijvigheid neemt voor het eerst sinds 2008 weer een enigszins toe, maar de rendementen staan nog onder druk omdat de gestegen kosten niet zijn vertaald in gemiddeld hogere vrachtprijzen.
De vakbond heeft geen strategische visie op het belang van een gezonde en winstgevende transportsector. De goederen die in Nederland over de weg, het spoor en de binnenvaart gaan zijn slechts 600 tot 900 euro per ton waard. Dat is relatief laag. De transportkosten bepalen de wereldwijde polsstok van onze topsectoren. Er zijn in die sectoren vele miljoenen banen. Mede dankzij de werknemers in Europese transportsector heeft Nederland een sterke positie in wereldwijde exportmarkten. Nederland staat, na Duitsland, zelfs op de 2e plaats van de wereldwijde logistieke index van de Wereldbank. Daarop mogen we best trots zijn.
Er is geen ruimte voor hogere transporttarieven in de steeds transparantere Europese transportmarkt. Wie zorgt er straks voor dat onze agrofood en chemische producten bij klanten over de hele wereld komt als er geen Nederlandse transportsector meer is? Een of de vier chauffeurs in Europa pensioneert de komende 8 jaar. Dat is zorgwekkend.
Waarom vraagt de vakbond bij hun looneisen niet om veel meer scholing van chauffeurs en planners. Denk mee over het verlagen van het brandstofverbruik, het voorkomen van schades, het verminderen van onnodige en lege kilometers en wachturen voor laden en lossen en de gezondheid van de chauffeurs. Zo verdient iedereen, samen, meer. Dan laat de vakbond zien dat ze echt om een gezonde transportsector geeft.
Philip Morris in Bergen op Zoom sluit. Niet omdat medewerkers hun werk niet goed doen. De markt is verziekt met de toename van illegale handel. De transportmarkt moet gezond blijven. Transportondernemers die oneigenlijk goedkope Oost Europese chauffeurs inzetten verdienen strafregels. Dat is een taak voor Transport en Logistiek Nederland, de werkgeversorganisatie, en de overheid.
De vakbond zet met de acties een streep door de, samen met transportondernemers, gemaakte ‘human capital agenda’. Werkgevers hebben de afgelopen jaren ingezet op duurzame innovaties om weer concurrerend en winstgevend te worden. Zo hebben ze samen met hun werknemers het brandstofverbruik aangepakt, boordcomputers ingevoerd en de overstap gemaakt naar schonere technologie. Dat zorgt voor behoud van werkgelegenheid.
Die transportondernemers verdienen steun van de vakbond. Nu raken de acties onterecht veel goede ondernemers. De vakbond moet werknemers juist verbinden met die ondernemers in plaats van hen uit elkaar te drijven. Samen sterker voor een concurrerende transportsector en samen sterker voor de Nederlandse economie. De vrachtwagenchauffeur verdienen beter dan de FNV hen nu biedt.
Walther Ploos van Amstel.
Universitair docent
Vrije Universiteit