Overlast en onveiligheid voor de leefomgeving door bouwactiviteiten blijkt een steeds grotere uitdaging in de dicht bebouwde stad en de schaarse openbare ruimte. Daarom zijn er bijvoorbeeld landelijke richtlijnen voor bouwlawaai. Op dit moment loopt de inspraak over een nieuw afwegingskader bouwlawaai in Amsterdam.
Doel van het afwegingskader
Het doel van het (concept) beleidsdocument is om geluidhinder voor de omgeving bij bouwactiviteiten zoveel mogelijk te beperken. Prima, maar daarvoor bestaat al een landelijk kader in een bouwbesluit. Onduidelijk is waarom er een nieuw afwegingskader nodig is.
In de documenten wordt gesproken over een (niet gepubliceerde) evaluatie. Hierbij is overigens geen evaluatie gedaan onder betrokken bewoners en ondernemers. Dan is het lastig te beoordelen wat de gevolgen zijn; wat wil je oplossen? Maakt het afwegingskader het bewoners en ondernemers eenvoudiger of juist lastiger? Hoeveel Amsterdammers hebben er nu en in de toekomst last van? Zeker met de grootschalige werkzaamheden rond het spoor, de kademuren en nieuwe woonwijken die eraan komen.
Voor minder bouwlawaai wordt in het kader invulling gegeven door in het beleid te bepalen dat de best beschikbare stille technieken (bijvoorbeeld boren van palen in plaats van heien) moeten worden toegepast en door de eis dat bij werken in de avonden, nachten en op zon- en feestdagen sprake moet zijn van een technische of een maatschappelijke noodzaak.
Daarnaast moet bij veel geluidhinder in de nacht een slaapplaats worden aangeboden. Bij langer durende projecten en veel geluidhinder, dient het geluid te worden gemonitord. Op basis hiervan kan direct over worden gegaan tot handhavend optreden, al dan niet na klachten uit de omgeving. Dit kan dus alleen achteraf, en niet vooraf?
Wat is er mis met het nieuwe afwegingskader
Onduidelijk is waarom Amsterdam kiest voor een eigen afwegingskader. Nergens is te vinden waarin het nieuwe afwegingskader afwijkt van het bestaande bouwbesluit en waarom.
Als je zorgvuldig leest staat er dat Amsterdam de geluidsgrenzen (mogelijk?) oprekt in de weekenden, avonden en nachten. Dat is mogelijk onrechtmatig gezien de wettelijke bouwvoorschriften. Ook is niet duidelijk of renovatie- en infrawerkzaamheden (zoals kademuren, GVB, NS en wegwerkzaamheden) eronder vallen.
Het beleid voor ‘nieuwe situaties’ valt (ten onrechte) buiten het Actieplan Geluid. Met nieuwe situaties bedoelt de gemeenten bijvoorbeeld de aanleg van een nieuwe weg of nieuwe woningen. Dit beleid was eerder vastgelegd in het Amsterdamse geluidbeleid: het ‘hogere waardenbeleid’.
Nergens in het kader wordt duidelijk wat nu de beoordelingscriteria zijn voor de meest doeltreffende methoden die technisch en economisch haalbaar zijn om geluidhinder voor de omgeving te beperken; hoe is een afweging dan mogelijk op basis van ‘brede welvaart’ (ook voor ondernemers in de omgeving van bouwprojecten)? Als bewoner of ondernemer weet je eigenlijk niet waar je aan toe bent met dit kader.
Ervaring is dat de Amsterdamse bouwinspecteurs met groot gemak, en willekeurig, ontheffingen voor bouwlawaai geven en de handhaving faalt. Een nieuw beleidskader is dan dode letter; komt er capaciteit voor vergunningverlening, toezicht en handhaving? In de recente VTH-plannen heeft bouwgeluid echter de prioriteit ‘laag’. Dat is bijzonder.
Actieplan geluid?
Het kader bouwlawaai moet aansluiten bij het actieplan geluid van de gemeente Amsterdam. De verplichting tot het opstellen van een Actieplan Geluid is opgenomen in de Wet milieubeheer op basis van de Europese Richtlijn Omgevingslawaai. Dat plan is al enkele jaren oud en behoeft actualisering. Zonder dit geactualiseerde actieplan is het lastig om de impact van het kader bouwlawaai te beoordelen. Hoeveel mensen hebben er nu last van, hoeveel gaan er bij ongewijzigd beleid last van krijgen en, met de uitvoering ervan, straks niet meer? Wat wil je ermee bereiken?
Voor de stadsdeelbestuurders is dit een technisch en juridisch niet te beoordelen dossier… Gaat het nieuwe afwegingskader bouwlawaai in Amsterdam werken? Ik weet het niet (en ook niet voor wie).
Mijn advies aan bewoners die last hebben van bouwgeluid? Vraag bij lawaaierige bouwwerkzaamheden om de verplichte ontheffing. Die ontbreekt meestal. Doe vervolgens een handhavingsverzoek. Of ga naar de rechter voor een voorlopige voorziening. Dat werkt vaak goed en snel. Ook recent nog bij de werkzaamheden voor de Singelgrachtgarage.
Walther Ploos van Amstel.
Update: 18 oktober 2024
De nota van beantwoording en het definitieve afwegingskader zijn binnen. Op basis van de inspraakreacties is het afwegingskader aangescherpt. De dagelijks besturen van de stadsdelen zijn van mening dat de Amsterdammer en Weesper zorgvuldig moet worden geïnformeerd over de aanstaande beleidswijziging. Richting alle betrokkenen moet helder worden gecommuniceerd over de inhoud en het effect van dit nieuwe beleidsdocument.