De anderhalvemetersamenleving komt eraan. Treinen, bussen, pontjes, trams en metro’s vervoeren op dit moment nog maar 10 procent van het aantal passagiers van voor de coronacrisis. Onder die omstandigheden lukt het net om anderhalve meter afstand te houden. Maar als de universiteiten weer open gaan, de toeristen weer komen, en als het woon-werkverkeer weer op gang komt, is dat onmogelijk. Pedro Peters, voorzitter van OV-NL, de branchevereniging van de openbaarvervoerbedrijven. „Vóór de coronacrisis waren we in de spits al blij als we tien centimeter van elkaar stonden.”
Het NRC sprak met experts over gevolgen voor de mobiliteit. We zullen minder gaan reizen. Mobiliteit gaat op rantsoen, zegt Walther Ploos van Amstel, lector aan de Hogeschool van Amsterdam. Volgepakte treinen en bussen zullen passé blijven: de anderhalvemetersamenleving luidt het einde in van de spits. Er gaan stoelen verdwijnen uit bussen en treincoupés, in- en uitstappen gaat veel langer duren. Ploos van Amstel: „We zullen toe moeten naar een systeem van mobiliteitsrechten. Als je chipkaart op een 1 eindigt, mag je op maandag en woensdag met het ov. Bij een 2 op dinsdag en donderdag. Enzovoort”. We zullen vooral ook vaker thuis gaan werken en studeren.
Er komt een online reserveringssysteem voor het openbaar vervoer, denkt Bert van Wee, hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft. „Als je met de trein wil, moet je je van tevoren aanmelden. Als er geen plek is, kun je niet mee. Bij metro’s en bussen, die vaker rijden dan treinen, kun je werken met time slots.” Van Wee denkt ook aan voorrang voor ‘prioritaire’ beroepen, zoals verpleegkundigen en leraren.
Mobiliteit wordt een schaars goed, dan is de vraag: hoe verdeel je die schaarste eerlijk? Ploos van Amstel: „Ik vrees dat mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt straks de minste keuze hebben in mobiliteit, zoals ze nu ook al de minste keuze hebben op de woningmarkt.”
De automobilist zit, mits alleen in de auto, op voldoende afstand van zijn medeweggebruikers. Stapt iedereen dan straks weer in de auto, met alle gevolgen voor het klimaat van dien? Bert van Wee denkt van niet. „Uit onderzoek blijkt dat als je reizen in de spits ontmoedigt, mensen eerder of later met de trein zullen gaan, niet dat ze massaal in de auto stappen.”