VVD Tweede Kamer lid Daniel Koerhuis tweete: “Vandaag ging ik aan de slag om te noteren hoe vaak onderaangenomen pakketbezorgers fout parkeren. Ervoor zorgen dat we allemaal veilig over straat kunnen gaan is voor mij de komende jaren topprioriteit”. Heel Twitter viel over hem heen. Ging hij niet veel te kort door de bocht?
Hij kwam later met een briefje aan de Tweede Kamer waarin hij de regering oproept om met gemeenten in overleg te gaan over mogelijkheden om de pakketbezorgers aan te pakken. Heeft Daniel Koerhuis gelijk?
Zijn pakketbezorgers onveiliger dan andere weggebruikers?
Zijn pakketbezorgers onveiliger dan andere weggebruikers? We weten het eigenlijk niet. Het SWOV onderzoekt verkeersveiligheid en ziet een stijging van de ongevallen met vrachtverkeer. Een ongeval met een bestelauto betekent bijna twee keer meer kans op een dodelijk afloop dan met een personenauto. Maar, harde cijfers over pakketbezorgers en verkeersveiligheid ontbreken.
SWOV noemt als factoren die bijdragen aan ongevallen de vaak jonge leeftijd van de bestuurder, vermoeidheid, afleiding en taakbelasting van de chauffeurs, klapbanden, instabiele of te zware belading van het voertuig en het te geringe bewustzijn bij andere verkeersdeelnemers. Uit onderzoek blijkt dat een goede veiligheidscultuur binnen een bedrijf kan leiden tot veiliger rijgedrag van chauffeurs. Een mooi voorbeeld is Picnic.
Zorgen in de praktijk
Bij de pakketbezorgers zelf zijn er wel degelijk zorgen. Een van die bedrijven vertrouwde mij toe dat hun bezorgers vier keer per jaar een schade rijden en de zelfstandige bezorgers meer kwijt zijn aan hun eigen risico en verzekeringspremie dan hun leasebetalingen, Het afsluiten van een koeriersverzekering is lastig. Een koerier veroorzaakt vaker schade, zegt verzekeraar Diks. Onderzoek van telematicabedrijf Verizon Connect concludeert dat onveilig rijgedrag toeneemt onder bestuurders van bestelauto’s.
Om de veiligheid te verbeteren is aandacht nodig voor voertuigtechniek, de logistieke drukte en rijgedrag. Ook moeten gemeenten zorgen voor een verkeersveilige inrichting van laad- en losplekken in buurten.
Voertuigtechniek
Aan boord van het voertuig gaat het om ISA en een boordcomputer die het rijgedrag volgt. Een intelligente snelheidsbegrenzer (ISA) geeft een signaal als je de snelheidslimiet overschrijdt. Afhankelijk van het systeem kan dat een geluid, een waarschuwingslampje of tegendruk op het gaspedaal zijn. Sommige systemen maken het onmogelijk om sneller te rijden dan toegelaten. Amazon volgt de bezorgers met camera-technologie in het voertuig. Maar, dat vinden we in Nederland nog te ver gaan.
De grote bestelauto past eigenlijk niet meer bij de maat van de straat. Zijn kleinere, licht elektrische voertuigen niet meer geschikt voor de bezorging? Met meer autoluwe gebieden kom je straks met de grote bestelbus er simpelweg niet meer in.
Hard werken voor weinig geld
Pakketbezorgers moeten hard werken voor weinig geld. Een niet realistische planning leidt tot stress en onveilig rijgedrag. De voorspelbaarheid van de planning moet beter. Picnic werkt aan het steeds beter maken van de planning. De chauffeur moet ook langs veilige routes worden genavigeerd. Simacan biedt bijvoorbeeld turn-by-turn last-mile guidance.
Het niet thuis zijn van de ontvangers is ook een stressfactor voor de bezorger. Het simpele antwoord: betrek de consument bij de bezorging. Dat de bezorger voor een gesloten deur staat is in 2022 met alle slimme informatietechnologie die er is echt niet nodig.
Gedrag
Met boordcomputers kan het rijgedrag worden gevolgd zoals te hard rijden en op de verkeerde plekken laden of lossen. Laat het voertuig de bezorger zelf feedback geven. Uit het onderzoek van Verizon Connekt bleek dat werkgevers de waardevolle data over rijgedrag nauwelijks gebruiken. Niemand spreekt zijn personeel aan op rijgedrag? Dat is dom.
Er is een speciaal rijbewijs nodig voor grotere bestelauto’s. Ik vind het onbegrijpelijk dat 18-jarigen met een vers rijbewijs, zo vanaf hun fietsje, zomaar in zo’n grote bestelauto de woonwijken in mogen.
Een rapport van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid meldt veel misstanden bij pakketbezorgers. Bij negen van de tien onderaannemers van de vier grootste pakketbezorgers in Nederland zijn zaken niet op orde. Is een jaarlijkse Verklaring Omtrent Rijgedrag (VOR) nodig? De pakketbezorgers zijn verantwoordelijk voor hun medewerkers. Korte lontjes horen niet achter het stuur.
Zorg voor voldoende laad- en losmogelijkheden
De pakketbezorger krijgt het steeds moeilijker. Als gemeenten bij hun autoluwe plannen niet vooraf nadenken over buurtlogistiek staan straks de stoepen vol met bestelauto’s, wordt de lucht nooit schoon, is het niet veilig om buiten te spelen en geeft bezorgen stress. Laat de gemeenten zorgen voor voldoende laad- en losmogelijkheden.
Voor de Utrechtse nieuwbouwwijk Merwede is vooraf nagedacht over buurtlogistiek. Om de woonstraten zelf autoluw te houden komen er stadslogistieke hubs bij het Merwedekanaal, dicht tegen de stadsboulevards aan. Er komen speciale voorzieningen voor levering met vrachtfietsen.
De maatschappelijke kosten van verkeersongevallen groeien naar € 20 miljard per jaar in 2020. Hiervan is € 5 miljard gerelateerd aan goederenvervoer over de weg. Bezorgen? Leuker kunnen we het niet maken, makkelijker en veiliger wel!
Heeft Daniel Koerhuis gelijk? Een beetje. De oproep om met gemeenten in overleg te gaan over mogelijkheden om de pakketbezorgers aan te pakken is niet verkeerd. De toon van zijn Tweet wel.
Walther Ploos van Amstel.