Ik werd wakker met koffie, de ochtendkranten en een rondje X en Linkedin. Daarop kwam de voorbereiding voorbij van een gemeente die vandaag in een gesprek met beleidsmakers, bewoners en ondernemers gaat nadenken over de toekomst van stadslogistiek.
Onder begeleiding van een positieve verbinder werden de flip-overs neergezet met cirkels, lijnen en golfbewegingen. Stapels Post-It’s en veel dikke stiften. Drie ronde tafels. In een zaal met koffie, sprits en vegan kokosballen. En een 0.0-biertje om de geslaagde dag mee af te sluiten. De genodigden? Mensen met vooral voldoende vrije tijd.
Het is zo’n dag waarbij elke zin begint met ‘wij’. Het is zo’n dag waarbij de verbinder iedereen aan het woord laat. Met een rijtje strenge grondregels voor die dag. De grote Gouden Cirkel als vast startpunt van de dag; wat, hoe en waarom? Zo’n dag die eindigt met een flipover met wat we allemaal, samen, gaan doen… Zo’n dag die bij mij steevast eindigt met dat buikgevoel van ‘zijn we nu echt een stap verder gekomen?’. Wisten we dit niet al lang? Vinden we nu het wiel opnieuw uit? En wie gaat er nu echt wat doen?
Het voelt als de Amerikaanse filmkomedie Groundhog Day. De film gaat over een chagrijnige weerman die met veel tegenzin in een klein plaatsje een reportage moet maken over Groundhog Day en daar vervolgens elke morgen op diezelfde dag opnieuw wakker wordt en alles verloopt precies hetzelfde als de dag ervoor. Het wordt Phil al snel duidelijk dat hij in zijn eentje gevangen zit in een tijdlus waardoor de dag telkens opnieuw begint, en dat hij de enige is die dit beseft; de andere mensen weten van niets.
Mobiliteitsproblemen zijn complex. Er zijn veel veel belanghebbenden en beleidsterreinen bij betrokken met zeker niet altijd gelijke doelstellingen. Hoe maak je dan die belangenafweging? Hoe voorkom je NIMBY-gedrag? Wie bepaalt straks wie er wel of niet in mag? En mag je de openbare ruimte zomaar afsluiten voor bepaalde gebruikers?
Na vele tientallen brainstorm sessie over stadslogistiek, autoluwe wijken en meer ruimte voor voetgangers weet ik het zeker. We zitten net als Phil gevangen in een tijdlus. Met een dagdeel brainstormen kom je echt niet verder. Dan leidt inspraak zonder inzicht tot uitspraak zonder uitzicht. Of zoals mijn goede vader zei: ‘Ze dronken een glas, ze deden een plas en alles bleef zoals het was’.
Mijn advies? Maak de probleemstelling klein en concreet, kies een beperkte gebied (de buurt), zorg voor een gedegen probleemanalyse en een concrete vraag die oplosbaar. maak gebruik van alle kennis die er al is over uitvoerbare oplossingen die in praktijk echt werken. Wie is de probleemeigenaar die straks aan de slag gaat met die oplossingen? Anders gaat zo’n gesprek alle kanten op. Denk goed na over wie je uitnodigt; niet weer de ‘usual suspects’.
En laat de echte experts vooraf (samen) de kaders waarbinnen de uitwerking moet passen aangeven; wat zijn de uitgangspunten? Ga vooral op de schouders staan van wat er al bekend is over wat wel en niet werkt. Anders is alle energie na zo’n dag ‘samen werken’ snel weer weg.
Walther Ploos van Amstel.