In oktober 2023 presenteerde het Amsterdamse college het koersdocument Amsterdam Maakt Ruimte. Een koers gericht op de lange termijn om ruimte te maken voor veilig opgroeien, gezond leven, elkaar ontmoeten in de openbare ruimte en duurzaam verplaatsen. De wethouder informeerde de raad onlangs over de voortgang van de nieuwe koers als opvolger van Amsterdam autoluw.
Amsterdammers werd om hun mening gevraagd
In 2024 hield de gemeente een digitale raadpleging waaraan ongeveer 5000 Amsterdammers deelnamen. Dit betrof een representatief panel van 975 personen (bewoners Amsterdam) en 3.821 deelnemers aan een open raadpleging. Bezoekers, ondernemers en werkenden in Amsterdam deed amper mee. Dat is jammer.
Deelnemers kregen de vraag: waar wil je meer ruimte voor maken en waarvoor minder? Hierbij speelden beperkte ruimte, capaciteit en financiële middelen een rol, waardoor keuzes noodzakelijk waren.
De resultaten tonen draagvlak bij de Amsterdammers voor verandering. Prioriteit ging uit naar meer ruimte voor spelende kinderen en veilig verkeer, terwijl parkeren dichtbij, taxibereikbaarheid en snelle autoroutes naar het centrum lager scoorden. Deze inzichten vormen de basis voor nieuw beleid.
Uitdagingen en dilemma’s
Verandering vraagt lastige keuzes. Het huidige mobiliteitssysteem zit aan zijn grenzen. Veiligere en duurzamere straten kunnen ten koste gaan van andere belangen. Bijvoorbeeld: meer ruimte voor voetgangers kan fietsers hinderen, of vergroening van stoepen kan loopruimte beperken. Het verlagen van de snelheid maakt de stad veiliger, maar kan de hulpdiensten hinderen.
Acties: Nu, straks en later
Nu
- Beleidsaanpassingen – In 2025 volgen beleidswijzigingen die snelheid en doorstroming minder prioriteit geven. Er komt focus op veiligheid, gezondheid en ruimte voor voetgangers en fietsers.
- Nieuwe perspectieven – In 2025 onderzoekr de gemeente hoe de openbare ruimte veiliger en prettiger kan voor vrouwen en meisjes. Ook betrekt de gemeenten kinderen via de Kinderraad.
- Projecten starten – Nieuwe herinrichtingsprojecten richten zich op een groenere en autoluwe stad. Kleinschalige ingrepen worden direct samen met de buurt opgepakt.
Straks (2025)
- Jaar van de Voetganger – In 2025 krijgt de voetganger voorrang. Er komen bredere stoepen, verhoogde zebrapaden en veiligere schoolroutes.
- Veilige schoolomgevingen – Schoolstraten en verkeersmaatregelen rond scholen worden uitgebreid.
Lange termijn
- Stadsontwikkeling en mobiliteit – Er komen structurele aanpassingen in parkeerbeleid, verkeersnetwerken en hubs om mobiliteit te beperken. We werken samen met de regio en het Rijk om bereikbaarheid te verbeteren.
- Toekomstgericht netwerk – Het metronetwerk wordt uitgebreid, hubs ontwikkeld en autoverkeer wordt ontmoedigd. De gemeente wil leren van tijdelijke wegwerkzaamheden om permanente verbeteringen door te voeren.
Verkeersfilters
In het verkeersbeleid maakt de gemeente nog geen keuzes over wie ze willen toelaten met de auto, op welk moment en met welk doel. Daardoor kunnen ze slecht sturen op de hoeveelheid auto’s die door de stad rijden. Daarom komen er in 2025 drie belangrijke beleidswijzigingen naar de gemeenteraad, om de koers van ons mobiliteitsbeleid bij te stellen. Onderdeel hiervan is een afwegingskader Doelgroepen Autoverkeer.
Een doelgroep gaat het over een geheel aan kenmerken waaraan een bepaalde groep kan worden herkend, zoals voertuigkenmerken (uitstoot, gewicht, taxi, touringcar, bestelauto of vrachtauto), groepskenmerken, (bewoner, bezoeker, ondernemer, zorg- of onderwijspersoneel, of gemeentelijke dienstverlening) en persoonskenmerken (leeftijd, inkomen of een beperking) en reisdoel (mantelzorg, zorgverlening, leerlingenvervoer, winkelen, visite of sport).
De wethouder schrijft erover: “Ook een op het oog simpele keuze als ‘alle bewoners krijgen een vergunning of ontheffing’ blijkt in de praktijk complexer. Voor welk gebied geldt dit, hoeveel vergunningen en geldt dat ook voor eventuele bedrijfsauto’s? Dit zorgt ervoor dat een keuze die op voorhand simpel lijkt, in de praktijk anders kan uitpakken”. Dat worden boeiende gesprekken. Iedereen vindt zichzelf natuurlijk belangrijk (en elk nieuwe college zal willen sturen op ideologische criteria).
Samenwerken aan verandering
De transitie vraagt om meer dan fysieke aanpassingen. De gemeente stimuleert initiatieven rondom duurzame mobiliteit, logistiek en stadsbeheer. Dit gebeurt in samenwerking met bewoners, ondernemers en andere organisaties. Iedereen draagt bij aan een veiliger, leefbaarder en duurzamer Amsterdam, stelt de wethouder.
Bron: gemeente Amsterdam