Een van mijn vrienden werd een paar maanden geleden na 25 jaren hard werken ontslagen bij een grote verzekeraar. Er moesten even vierduizend medewerkers weg. Hij krijgt zes maanden om nieuw werk te vinden en een kleine ontslagvergoeding. Daar sta je dan op je twee-en-vijftigste opnieuw op de arbeidsmarkt. Met de komende versoepeling van het ontslagrecht wordt het nog makkelijker, en goedkoper, om van ouder en duurder personeel af te komen. Wie heeft er nog, zoals mijn vader en mijn opa, een baan voor leven? Er wordt steeds makkelijker gedacht over de mensen in bedrijven.
Walther Ploos van Amstel schrijft erover op nuzakelijk.nl:
Human capital
Elke topsector heeft nu een ‘human capital’ agenda. Overal is talent tekort en zorgt vergrijzing voor schaarste op de arbeidsmarkt. Het personeelbeleid moet van selecteren naar adoreren en het management van delegeren naar inspireren. Is dat allemaal echt nog wel waar? Is er echt talent te kort?
Minder waard
Arbeid is vorig jaar letterlijk minder waard geworden. In Nederland werd in 2013 6 procent minder verdiend dan in 2012. Het gemiddelde uurloon daalde van 15,50 euro naar 14,60 euro. De grootste daling vond plaats in de financiële sector en de ICT-sector. Hier daalde het gemiddeld bruto uurloon zelfs met 8 procent. Dit blijkt uit de Loonwijzer/Monsterboard Wage Index die inzicht geeft in de loonontwikkeling in Nederland.
De vakbonden moeten steeds harder vechten voor elk dubbeltje dat er volgens hun bij moet. Maar, daarvoor is in arbeidsintensieve sectoren geen ruimte. De Europese Unie pleit voor verdere liberalisering van de arbeidsmarkt. Niets lijkt de race naar de bodem van de arbeidsmarkt tegen te houden.
Verdwijnen
De vraag is of er wel schaarste aan personeel komt. Robots nemen het werk over. In de magazijnen van Zalando en Amazon pakken medewerkers geholpen door robots 900 tot 1.200 producten per uur in. Hessel Visser schrijft op Logistiek.nl: “Het lijkt wel of we doorgeslagen zijn in efficiency en daardoor terechtkomen in een corporate anorexia”. Dat wordt wat al we straks onbemande vrachtwagens op de weg krijgen.
Robots
De helft van de huidige banen kan in de toekomst door robots worden uitgevoerd, stellen de Britse economen Carl Benedikt Frey en Michael Osborne. Niet alleen de banen van fabrieks- en magazijnarbeiders verdwijnen. Op termijn nemen geavanceerde computers ook de hoogwaardige kantoor- en winkelbanen over.
Big data
En, wat de robots nu nog niet overnemen, nemen big data straks over. Daar zit het grote geld. What’s App ging voor 14 miljard dollar naar Facebook. De Nederlandse software maker Unit4 werd voor meer dan 1 miljard verkocht. Google is 250 miljard waard. Veertig procent van het durfkapitaal wereldwijd gaat naar softwarebedrijven. Waarom praten we dan nog over menselijke kapitaal? De enkeling die straks nog mee mag doen is een hoogopgeleid en intelligent toptalent. Voor anderen is geen ruimte.
Vooruitzicht
Ik heb geen pasklaar antwoord op de vraag wat dit allemaal kan gaan betekenen voor werknemers en ondernemers. Een ding is duidelijk. De informatierevolutie leidt nu al tot een fundamenteel andere waardering van het menselijke kapitaal. Die waardering daalt in een rap, en haast onontkoombaar, tempo. Hoe zat het ook al weer met dat oude gezegde: ‘Ik wens u veel personeel toe!’