Het was een lastige week voor de luchtkwaliteitsmensen. Ineens is houtrook veel belangrijker dan de uitstoot van verkeer. Schadelijker dan roken. Pijnlijk voor beleidsmakers. Tot vorig jaar kregen de thuis-biomassa-verbranders nog subsidie voor hun gifstokers; een tevreden stoker is geen onruststoker? We weten nu beter.
Het is pijnlijk, omdat we van die luchtkwaliteitsmensen allemaal uitstootvrij moeten gaan rijden binnen de stadsgrenzen. Nu blijken we jarenlang verkeerd te hebben gerekend en hebben die dure maatregelen ineens andere effecten op schone lucht dan bedacht.
Schone luchtbeleid: binnen en buiten
De Volkskrant onderzocht de luchtkwaliteit binnenshuis. Geen vrolijke cijfers. De strijkijzers, gezellige kaarsjes, het gasfornuis en het kerstgourmettoestel moeten in de ban. Straks staat er op de biefstuk bij de Keurslager: ‘koken is dodelijk’. De wereldgezondheidsorganisatie WHO wees in verleden vaker op de grotere gezondheidseffecten van fijnstof in huis. Kinderen die opgroeien in huizen met een gasfornuis hebben 20 procent meer kans op longklachten, vergeleken met woningen met een elektrisch kooktoestel. Nog steeds zo blij met die pelletbrander?
Vroegtijdig overlijden
We overlijden eerder door vervuilde lucht. Maar, wat is vroegtijdig overlijden eigenlijk? Een jaar, drie maanden of twee dagen? Kritische medische wetenschappers stellen lastige vragen over de waardevolle of waardige kwaliteit van die extra tijd? Natuurlijk is een slechte luchtkwaliteit niet gezond, vooral niet voor jongeren. Kinderen met astma? Dat wil niemand.
Met al die nieuwe inzichten over luchtkwaliteit vraag ik me af: waar blijven de Kamervragen en lokale raadsvragen? Terechte vragen over het bijstellen van het lokale schone luchtbeleid, over een betrouwbare monitoring van de luchtkwaliteit en duidelijke normen voor alle uitstoters. Anders wordt de aanpak van schone lucht een klucht. We hebben allemaal recht op schone lucht; binnen en buiten.
Zero-emissie stadslogistiek
Luchtkwaliteit is dus een complexe mix van veel verschillende stofjes (roet, fijnstof, ozon en meer) met verschillende effecten op de gezondheid. We weten inmiddels dat in het verkeer de uitstoot niet alleen uit de uitlaat komt, maar ook van banden en remmen. Ja, ook van fietsbanden. Zijn de luchtkwaliteitsargumenten selectief gebruikt door de lokale anti-auto lobbies?
Moeten we daarom dan maar stoppen met zero-emissie stadslogistiek? Natuurlijk niet… een schonere lucht is echt beter voor iedereen. Maar, de bijdrage van elektrisch rijden aan de klimaataanpak is nu prioriteit nummer een; het moet met minder CO2-uitstoot. Nog beter is veel minder vrachtverkeer in woonwijken en binnensteden. Stadslogistiek moet niet alleen schoner, maar minder en veiliger. Naast met zero-emissie zones moeten gemeenten minder en veilige stadslogistiek reguleren, stimuleren en faciliteren. Dat heeft effect.
Walther Ploos van Amstel op Logistiek.nl