Als je rijker wordt, dan kom je vanzelf in een beter milieu. Het waren gevleugelde woorden van mijn Eramus promotor Jo van Nunen. Een professor die met verstandige, en vaak relativerende, woorden sprak over het supply chain vak, zelfs als het even spaak liep.
Ik moest aan Jo’s wijze worden denken toen ik ‘Niet het einde van de wereld‘ tijdens mijn vakantie las. Het nieuwe boek van klimaatoptimist en datawetenschapper Hanna Ritchie. Zij ontkracht op humoristische wijze doemscenario’s door de feiten in hun juiste context te plaatsen. Ook vertelt ze wat burgers, ondernemers en overheden wel kunnen of juist moeten doen om het tij te keren. Ik koos het boek na een interview met Hanna in FD. O ja… ook Hannah concludeert dat als je rijker wordt, je in een beter milieu komt, alleen het gaat niet vanzelf.
Klimaatdepressie
Hanna haalt in haar boek een onderzoek onder 10.000 jongeren wereldwijd aan. Ruim driekwart vindt de toekomst beangstigend vanwege klimaatverandering, meer dan de helft denkt dat de mensheid ‘gedoemd’ is.
De klimaatdepressie is gestoeld op negatieve berichtgeving over bosbranden en overstromingen, zegt Hannah in het interview met FD. ‘Dat komt prominent op de voorpagina’s van kranten, terwijl er ook veel dingen goed gaan, zoals dat in rijke landen de uitstoot van broeikasgas is gedaald.’ Zelf word ik ook wel eens moe van de doembeelden van asfaltplakkers, soepgooiers en andere revolutionaire drammers en van de onzin die wordt geschreven over het klimaat en de aanpak ervan. Ik nodig mijn studenten dan uit om een fact check te doen.
Natuurlijk is er echt wat aan de hand. Hannah bespreekt de zeven grootste milieucrises: luchtverontreiniging, klimaatverandering, ontbossing, zorgen voor voldoende voedsel, verlies aan biodiversiteit, plastic in de oceanen en overbevissing. Maar, het einde van de wereld is zeker niet nakend.
Klimaatoptimisme
Op basis van de meest recente onderzoeken staat het boek vol praktische tips en verhelderende illustraties. Hannah zet de vele doemscenario’s in een ander licht. Van de (on)deugden van lokaal geproduceerd voedsel tot leven op het platteland, van de gevaren van overpopulatie tot plastic en palmolie en van de onzin van ‘degrowth’. Het verleden laat zien dat juist de rijkere landen veel duurzamer (kunnen) zijn. Groei gaat gepaard met minder CO2-uitstoot, stelt Hannah.
Hannah biedt inzicht in wat werkt, wat niet, en waar we ons als eerste op moeten richten om een duurzame planeet te kunnen achterlaten voor de generaties na ons. Het is een boek over klimaatverandering dat positief stemt.
Het boek heeft overigens wel degelijk een stevig ‘call for action’ in bijvoorbeeld: stop met fossiele brandstoffen voor energie, verwarming en mobiliteit, vlieg minder vaak, eet minder vlees, verspil geen voedsel en investeer in slimmere landbouw. En dat kan met de technieken van vandaag en binnen de tijdspanne van een generatie. Er is geen excuus om niet te beginnen. Maar, begin dan wel met die dingen die er echt toe doen.
Rentmeesterschap
Mijn opa had het alarmerende ‘rapport van de club van Rome‘ in de boekenkast staan. Als gelovig mens stond mijn opa voor het idee dat de mens ‘rentmeester’ is over de aarde. Zoals een rentmeester zorg draagt voor het land van zijn heer, zo heeft de mens de taak om Gods schepping zorgvuldig te beheren. Misschien had mijn opa wel heel erg gelijk en kan ik nog veel van hem leren…
Koop het boek bij Managementboek of in de boekhandel.
En ben je na al het optimisme toe aan een ongezouten boek over klimaatangst? Lees dan: Het ministerie voor de toekomst van Kim Stanley Robinson. Dodelijk…
Walther Ploos van Amstel.