Mobiliteit moet vanaf het begin een centrale rol spelen bij gebiedsontwikkelingen. De Leidraad Gebiedsontwikkeling en Smart Mobility, ontwikkeld door het MRA-platform Smart Mobility, heeft zich al bewezen als effectief hulpmiddel. Nu is er ook een specifieke leidraad voor bedrijventerreinen beschikbaar.
De (her)ontwikkeling van bedrijventerreinen brengt uitdagingen met zich mee, zoals beperkte ruimte en een overbelast elektriciteitsnet. Tegelijkertijd groeit de vraag naar transport door economische ontwikkelingen. Daarom is het cruciaal om mobiliteit direct in de planvorming te verankeren.
Leidraad en Mobiliteitsprogramma van Eisen (MPvE)
Voor gebiedsontwikkeling was het MPvE al een succesvol instrument. De nieuwe Leidraad MPvE richt zich specifiek op logistiek en personenvervoer op bedrijventerreinen, zodat deze efficiënter en duurzamer worden ingericht. Hierbij blijft de Trias Mobilica (Voorkomen, Veranderen, Verduurzamen) leidend, maar STOMP (Stappen, Trappen, Openbaar Vervoer, MaaS, Particuliere auto) is minder prominent.
Aandacht voor goederenvervoer
De bestemmingen van goederen, het type goederen en het volume van deze goederen bepaalt in grote mate de kansrijkheid van de verschillende vervoermiddelen. In hoofdlijnen kan onderscheid gemaakt worden in de volgende typologieën voor bedrijventerreinen: first mile logistiek, last mile logistiek en bulk/zeecontainer logistiek. Voor last mile logistiek is het mogelijk om transport via kleinere voertuigen en over water te verkennen. Voor bulkgoederen/zeecontainers is vervoer over spoor kansrijk bij een volume van minimaal 2.000 ton per jaar. Voor bulkgoederen/zeecontainers is vervoer over water/binnenvaart een optie bij een minimaal volume van 15.000 ton per jaar. Efficiënt goederenvervoer, verduurzamen van wegtransport en wegtransport is voor alle typologieën kansrijk.
Door efficiënt goederenvervoer is niet alleen minder verkeersruimte nodig in het gebied, maar dit leidt ook tot gunstige effecten op de verkeersafwikkeling in het omliggende gebied. In het gebied is meer ruimte beschikbaar om te verblijven. Dit komt de ruimtelijke kwaliteit van het gebied ten goede, en deze ruimte kan (deels) worden ingericht voor duurzamere vormen van mobiliteit. Dit leidt tot positieve effecten voor de verkeersveiligheid. Door het aanleggen van gescheiden fietsinfrastructuur kan logistiek verkeer bijvoorbeeld zoveel mogelijk worden gescheiden van het personenverkeer. Door wegtransport te verduurzamen vermindert de milieu-impact. Dit kan door elektrisch vervoer of gebruik van alternatieve brandstoffen (biodiesel, biogas, waterstof, synthetische brandstoffen).
Samenwerking en governance
Een succesvolle ontwikkeling vraagt nauwe samenwerking tussen overheden en bedrijven. De Leidraad benadrukt het belang van monitoring en heldere afspraken binnen een MPvE om flexibel in te spelen op economische veranderingen.
Schiphol Trade Park, een van de praktijkvoorbeelden, betrok duurzame mobiliteit in de ontwikkeling, maar miste destijds een MPvE. Hierdoor werd vooral ingezet op autobereikbaarheid, terwijl OV-mogelijkheden onderbenut bleven. Er worden nu verbeteringen doorgevoerd, zoals gescheiden goederen- en personenvervoer, voorrang voor vrachtverkeer en uitbreiding van fietsinfrastructuur. Heida, projectmanager van Schiphol Trade Park, ziet de waarde van een MPvE: “Dit had ons destijds geholpen bij een duurzamere mobiliteitsinrichting. In de toekomst kan het ons nog veel opleveren.”
Je kunt de Leidraad MPvE voor bedrijventerreinen hier downloaden.