EenVandaag kwam met een weinig genuanceerd marktalarm: ‘Dit is het einde van de markt. Voor de meesten van ons is een elektrische auto niet haalbaar. Tachtig procent gaat stoppen’. Invoering van zero-emissiezones zal markten veranderen. Er is gedoe. Is dat terecht? BCI onderzocht het voor SPES.
Het wagenpark van de ambulante handel bestaat uit 7.700 voertuigen. Deze zijn vrijwel altijd in bezit van de ondernemer. Het onderschat schat dat 60% van deze voertuigen bestelwagens, 30% vrachtwagens en 10% personenauto’s zijn. In vergelijking met het Nederlandse wagenpark maken marktkooplieden gebruik van relatief oude bestelwagens en trekker-opleggers, terwijl de leeftijd van de bakwagens overeenkomt met het Nederlands gemiddelde.
Hoeveel rijden de marktkooplieden?
Uit eerder onderzoek van SEO blijkt dat marktondernemers in de foodsector vaker op een markt ver weg van hun woonplaats staan. In de non-foodsector zijn ondernemers voornamelijk actief in een straal van 20 tot 30 km rond de eigen woonplaats. Daarnaast is de locatie van de opslag van groot belang, bijvoorbeeld voor de verkoop van bloemen. De locatie van de opslagplaats is doorslaggevend voor het gebied dat de ondernemer kan bedienen.
In een beperkte steekproef/survey in Maastricht (n=70) is door ondernemers aangeven hoeveel kilometer zij per jaar rijden en met welk type voertuig. De jaarkilometrages van marktkooplieden liggen lager dan de afstanden van dezelfde voertuigtypes in Nederland. Met name bij zware vrachtvoertuigen ligt de afstand een stuk lager.
Nieuwe voertuigen aanschaffen
Onderzoek voor SPES laat zien dat de meeste voertuigen van marktkooplieden al binnen twee jaar geen toegang meer zullen hebben tot de ZE-zones in uiteindelijk 30 gemeenten. In de jaren daarna zullen ook de andere voertuigen de toegang tot de ZE-zones verliezen. Om toch toegang te houden, moeten marktkooplieden overstappen op andere voertuigen. Dit kunnen behalve elektrische voertuigen ook (tijdelijk) bestaande emissieklasse 5 of 6 voertuigen zijn.
Voor marktkooplieden is de trekkracht van het voertuig van belang, aangezien hiermee aanhangwagens (met name verkoopwagens) vervoerd moeten worden. Deze aanhangers hebben van zichzelf al een behoorlijk gewicht en vervoeren daarnaast ook vaak nog veel goederen. Hier is nog nauwelijks elektrische aanbod voor.
Indien geen Zero Emissie verkoopwagens beschikbaar zijn (de bakwagens met carrosseriecode 23), zou de overheid specifiek voor dit voertuigtype kunnen overwogen om een ontheffing op grond van niet-verkrijgbare emissieloze voertuigen te verlenen.
Kosten van elektrificering
Marktkooplieden in de foodsector besteden 4% van hun omzet aan afschrijvingskosten voor transportwagens. Indien de transportwagen vervangen wordt door een zelfde type elektrische wagen, nemen de afschrijvingskosten toe tot 7% (op basis van het kostenniveau in 2023). Voor de totale winst betekent dit dat de extra afschrijvingskosten de winst met 11% verlagen (circa € 8.000 per jaar).
Marktkooplieden in de non-foodsector besteden momenteel 6% van hun omzet aan afschrijvingskosten voor transportwagens. Indien de transportwagen vervangen wordt door een zelfde type elektrische wagen, nemen de afschrijvingskosten toe tot 11% (op basis van het kostenniveau in 2023). De extra afschrijvingskosten zullen de totale winst met ongeveer 16% verlagen (ruim € 4.000 per jaar).
Over het geheel genomen lijkt de aanschaf van een emissie-klasse 6-voertuig een reële optie voor marktkooplieden, schrijven de onderzoeker. De meerkosten zijn bij deze optie relatief gering. Bovendien is de verwachting dat het aanschaffen van een elektrisch voertuig in 2030 een stuk goedkoper zal zijn dan nu het geval is (-30% tegenover 2023). Ook zullen er in 2030 naar verwachting gebruikte ZE- voertuigen verkrijgbaar zijn.
Ontheffingen en vrijstellingen bieden voldoende ruimte
De bestaande ontheffingenregels bieden ondernemers voldoende handelingsperspectief voor het uitoefenen van hun bedrijf binnen de ZE-zones tot 2030. De onderzoekers zien geen aanleiding om een generieke vrijstelling of ontheffing voor toegang tot de ZE-zone te verlenen aan marktondernemers.
Bron: Op Weg Naar Zes