De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen om dieselbestelauto’s van kleine mkb’ers, zoals bakkers en bloemisten, tot ten minste 2028 toegang te geven in Nederlandse binnensteden met een zero-emissie zone.
In 2025 implementeren twintig Nederlandse gemeenten zero-emissiezones in hun binnensteden. Nieuwe bestelbussen op diesel komen de stad vanaf dat moment niet meer in, net als busjes met een emissieklasse 4-motor of lager.
Voor bestaande voertuigen is er de eerste jaren een overgangsregeling. Bestelauto’s met een emissieklasse 5-motor hebben tot en met 2026 toegang tot de zero-emissie zones en bestelauto’s met een emissieklasse 6-motor tot en met 2027. Met de huidige plannen zouden bestelbussen met een emissieklasse 4-motor of ouder al in 2025 het veld moeten ruimen.
Volgens kamerlid Silvio Erkens (VVD) zijn elektrische bestelauto’s te duur voor kleine ondernemers. Als ze dan noodgedwongen aan een dieselbus vasthouden, zouden ze niet meer naar hun zaak of klanten kunnen rijden.
Volgens evofenedex is het belangrijk dat de overheid en gemeente zorgen voor de juiste randvoorwaarden en dat bedrijven ook kunnen overstappen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor voldoende laadinfrastructuur en een aanschafsubsidie op elektrische voertuigen. Deze motie kan als effect hebben dat kleine ondernemers juist later de overstap maken en daardoor achterop raken ten opzichte van bedrijven die al wel gebruik maken van zero-emissievoertuigen, zegt evofenedex. MKB Amsterdam en Bouwende Nederland pleiten wel voor een langere overgangsperiode voor kleine ondernemers.
Transport en Logistiek Nederland stelt dat het veranderen van de spelregels tijdens de wedstrijd voor onrust en onzekerheid onder ondernemers zorgt. Dat is makkelijk gezegd. De TLN-leden rijden vooral in vrachtwagens. Ik ben benieuwd wanneer zijn ook met een pleidooi komen om hun kleinere leden meer tijd te geven. Pakketvervoerders (die vaak zijn aangesloten bij TLN) lopen vooruit op de noodzakelijke verduurzaming van hun vloot. Voor hen speelt dit probleem niet.
Die twee of drie jaar respijt biedt de kleine ondernemers, met een oude bestelauto, de tijd om na te denken over hun bedrijfsstrategie (en waarom niet stoppen?) en de toekomst van hun vloot. De meerderheid van de ondernemers heeft een vloot van minder dan vijf bestelauto’s. Die ondernemers hebben selectieve toegang tot voertuigen, financiering, ruimte voor stadshubs en niet in de laatste plaats energie. Voor hen heeft uitstel grote betekenis. Ook VVD Amsterdam wil meer tijd voor kleine ondernemers.
De oude vloot met een emissieklasse 4-motor of lager is nog groot en helaas vervuilend. Eenderde van de bestelauto’s in Nederland heeft emissieklasse 4 of minder; hiervan komen er 83.000 in de beoogde zero-emissie zones. Zo’n 53.000 ondernemers worden getroffen in 2025. Van de bestelauto’s heeft tweederde nog toegang tot de zero emissie zones in 2027 of 2028.
Onder aan de streep is de impact van die oude bestelauto’s op minder CO2 en de luchtkwaliteit overigens beperkt tot die paar jaar. Conclusie: niet zo erg dus. Vooral ook omdat andere bedrijven vooruit lopen op de klimaatdoelen.
In Amsterdam, Maastricht en Rotterdam loopt de inspraakprocedure nog. Ik ben benieuwd naar de reacties. Met de vele ontheffingen, vrijstellingen en andere regelingen (ook lokaal) ziet het ernaar uit dat de zero-emissie zones een ‘zachte landing’ krijgen.
Gelukkig kiezen echte ondernemers zelf voor verduurzaming, ook zonder de dreiging van een zero emissie zone. En laten we bij de zero-emissie zones steeds voor ogen houden waar het echt om draait: de beste energie is energie die je niet gebruikt.
Walther Ploos van Amstel.