Tot de komst van het gemotoriseerde vrachtverkeer vond vervoer in Amsterdam veelal plaats over water. De kades langs de Amsterdamse grachten zijn gemaakt om schepen aan af te meren. Vanaf het begin van de vorige eeuw nam het vervoer over water af. Met de groei van de welvaart nam het autobezit enorm toe en werden de lege kades de ideale plek om te parkeren. De logistieke functie van de grachten verdween daarmee uit de stad.
In nieuwe plannen voor parkeervrije grachten wordt weer ruimte aan de kades gemaakt voor die logistieke functies over water; wat zijn de kansen zijn voor vervoer over het water en hoe kun je noodzakelijke af- en toevoer van goederen garanderen of zelfs verbeteren?
Stadslogistieke problemen in binnenstad
De explosieve groei van de stad en de toenemende behoefte aan mobiliteit bieden een momentum voor herintroductie van transport over water. Daarnaast is het (zware) verkeer over de grachten een zware belasting voor de kademuren en de bruggen. Zware voertuigen, zoals vuilniswagens, betonwagens en hijskranen zijn een onderdeel van dit probleem.
In de in 2020 vastgestelde Nota Varen en in het Uitvoeringsplan Transport over Water, staan de ambities en maatregelen benoemd die er toe moeten gaan leiden dat in 2025 het water als modaliteit volwaardig mee doet. Een van de onderdelen hierin zijn het uitbreiden en opwaarderen van het aantal laad- en losvoorzieningen.
Kades inrichten voor laden en lossen
Door het gebruik van de kades als parkeerplaats is er weinig kade beschikbaar voor het overslaan van goederen. Een parkeervrije gracht kan een impuls geven aan transport over water als de kades zo gedimensioneerd en ingericht worden dat ze geschikt zijn voor het laden en lossen van vracht (te hoge en te smalle kades vallen bijvoorbeeld af).
Voor laden en lossen is een flexibele strook langs het water nodig die breed genoeg is om goederen op en over te slaan en die ruimte biedt voor bijvoorbeeld pallets of rolcontainers.
In het Uitvoeringsplan Transport over Water is een aantal pilots met bouwlogistiek, stadslogistiek en afvoer van afval opgenomen. Hiervoor is een goed samenspel tussen water en wal van belang is. Niet alleen langs de kade aan de walkant is ruimte van belang. Ook aan het water dient voldoende afmeermogelijkheid te zijn (lengte en vrije ruimte) en zijn de vastgestelde doorvaartprofielen randvoorwaardelijk om stremmingen op de grachten te voorkomen.