De uitstoot van luchtverontreinigende stoffen is de afgelopen decennia flink gedaald en de daling zet de komende jaren waarschijnlijk door. Daarmee zijn de Europese emissiedoelen voor de luchtverontreinigende stoffen in 2030 binnen bereik.
Maar om het stikstofdoel van het kabinet te halen zijn wel forse extra inspanningen nodig om ammoniakemissie voldoende te reduceren. Dit concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in Geraamde Ontwikkelingen in Nationale Emissies van Luchtverontreinigende Stoffen.
Nederland op schema bij Europese emissiedoelen
De Europese doelen vergen geen ingrijpende veranderingen en zullen grotendeels worden gehaald dankzij Europese emissie-eisen aan nieuwe voertuigen en industriële installaties. Bovendien zorgen minder gebruik van fossiele brandstoffen door klimaatbeleid en minder nieuwe dieselvoertuigen voor een forse ‘meewind’ in de reductie van stikstofoxiden (NOx).
Alleen de Europese doelen voor ammoniak en stikstofoxiden worden met vastgesteld en voorgenomen beleid niet met zekerheid gehaald. Om deze doelen te bereiken heeft het kabinet in februari 2023 indicatieve restemissies in 2030 benoemd voor mobiliteit (117 kiloton NOx), industrie (28 kiloton NOx) en landbouw (63 kiloton ammoniak).
Deze doelen zijn met vastgesteld en voorgenomen beleid in zicht voor mobiliteit (raming: 93 tot 129 kiloton NOx) en industrie (19 tot 32 kiloton NOx), maar voor ammoniak (raming: 88 tot 103 kiloton) blijft een grote restopgave. Het kabinet wil dit gat overbruggen met het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). Dit NPLG is nog niet concreet genoeg om door te rekenen in de emissieramingen. De provincies moeten op 1 juli gebiedsplannen voor het NPLG presenteren.
Nationale emissiedoelen voor luchtkwaliteit zijn binnen bereik
De emissieramingen van het PBL tonen dat de subdoelen uit het Schone Lucht Akkoord (uit 2016) van continu dalende emissies door houtstook en industrie waarschijnlijk gehaald worden.
De geagendeerde beleidsmaatregelen die bijdragen aan de emissiereductie zijn de versnelde uitrol van emissievrije bouwmachines, een Europese walstroomverplichting voor zeeschepen, extra maatregelen voor emissievrije vrachtauto’s, de afschaffing van de bpm-vrijstelling voor bestelauto’s en maatregelen voor de luchtvaart zoals een Europese minimumaccijns voor kerosine.
Vooral de binnenvaart vraagt meer aandacht. Die heeft een specifiek doel van 35 % emissiereductie voor stikstofoxiden (NOx), maar blijft steken op de helft daarvan.
De zeescheepvaart is een grote bron voor de emissies van NOx, waar de Nederlandse overheid beperkte invloed op heeft. Zeescheepvaart telt niet mee voor de Europese emissiedoelen, maar zorgt wel voor ruim een derde van de totale NOx-uitstoot in Nederland.
De uitstoot van fijnstof (PM2,5) komt uit meerdere sectoren. Fijnstof (PM2,5) wordt vooral uitgestoten door huishoudens, mobiliteit en industrie door verbranding van fossiele brandstoffen en hout, maar ook door slijtage van banden, remmen, rails, bovenleidingen en wegdek en bij op- en overslag van materialen.
Bron: PBL