Tijdens een afstudeeratelier gaf ik studenten tips over recente literatuur en best practices. Dan hebben ze een paar stevige schouders om op te staan als ze lastige vragen vanuit de praktijk moeten beantwoorden. Ik werd door een docent op de vingers getikt: “je maakt het ze te gemakkelijk” en “dat moeten ze zelf met elkaar uitvinden”.
Mijn boomer-stijl van omgaan met studenten past niet bij het moderne onderwijsconcept High Impact Learning that Lasts (HILL). Hoorcolleges zijn uit den boze. Kleine colleges in de open ruimte zijn de norm. Niet meer in serene klaslokalen. En het lijkt wel of geen enkele student meer boeken leest. Ons bedrijfsblad Hvana schrijft: ‘Twintig uur op papier, tien uur in de praktijk: hoeveel zit je op de HvA nu echt in de klas?’.
Er is niks mis met de uitgangspunten van HILL: “Om betekenisvol aan de competenties of eindkwalificaties te werken is het belangrijk om de praktijk als leerbron te gebruiken, zodat studenten een duidelijk beeld hebben van de praktijk en er goed op worden voorbereid. Daarbij gaat het om een praktijk, een arbeidsmarkt, die vaak snel veranderd, waardoor deze om een leven lang leren en relatief veel zelfstandigheid vraagt”.
Docenten en studenten moeten nog wennen aan de nieuwe onderwijsmethode. Sinds de coronatijd lijkt er ook iets fundamenteels veranderd aan het gedrag van studenten: ze komen veel minder naar de campus toe. Dat is zorgelijk. Afwezigheid leidt tot slechtere prestaties en langer studeren. Is het onderwijs in het HBO te vrijblijvend geworden?
De invoering van HILL bij de Eindhovense hogeschool Fontys heeft een felle richtingenstrijd ontketend. De sfeer is hierdoor zo gepolariseerd, dat kritische docenten niets meer duvven te zeggen. De Onderwijsinspectie waarschuwt onderwijsinstellingen al jaren terughoudend te zijn en alleen concepten door te voeren die bewezen effectief zijn. Een oud alumni stuurde mij een mailtje na een open dag die hij met zijn dochter bezocht: “leren jullie ze eigenlijk nog wel een vak?”
Voorstanders en tegenstanders bestrijden elkaar te vuur en te zwaard. Wessel Peeters schreef daarover een goed stuk over de misverstanden van HILL. Dat gaat over het geven van voorbeelden, het nut van colleges, het geven van duidelijke beoordelingscriteria en dat je studenten gewoon ook moet leren. Wessel sluit af met; “Focus niet op High Impact Learning that Lasts, maar focus op wat goed lesgeven is en hoe je betekenisvol kan toetsen. Dat, is wat voor zelfsturende, creatieve en vakbekwame professionals zorgt”.
Een college kan leerzaam zijn als je echt betrokken bent; “Vertel het me en ik zal het vergeten, laat het me zien en ik zal het onthouden, laat het me ervaren en ik zal het me eigen maken”. Ik ga graag een stevige discussie over de praktijk aan met mijn studenten tijdens een college. Kom maar op, als je denkt dat ik het mis heb. Niet dat dit ooit gebeurt, maar soms sta ook ik even een tijdje met mijn mond vol tanden. Sommige studenten halen ineens mijn theorie of stellingname onderuit met een geweldig voorbeeld uit de praktijk, waarbij de uitzondering ineens de regel niet meer bevestigt. Daar leer ik zelf veel van.
Mijn adagium blijft ‘Student kommt von Studieren’. Dat betekent ook voor de ogenschijnlijk lastige vakken, dat betekent ook blokken, dat betekent ook af en toe een lastig tentamen maken waar je kan laten zien wat je kennis, inzicht en vaardigheden zijn en een geweldige afstudeerscriptie waarmee je een bedrijf positief verrast (en misschien mag je wel blijven).
Louise Fresco schreef in NRC: “Ondertussen barst het Nederlandse hoger onderwijs wel uit zijn voegen. Delen zijn verworden tot een beroepsopleiding met vage vaardigheden. Groepswerkstukken of het afschaffen van cijfers (behalve zelfbeoordelingen) werken alleen in een strikt leerkader. Studenten met weinig focus en minder vaardigheden om zelfstandig te leren, de goede niet te na gesproken, zijn kwetsbaar in hun keuzes, wisselen vaak en geven op. Persoonlijke groei wordt verward met leren (…). Het gebrek aan verdieping is het gevolg van overbelaste en onderbetaalde docenten en steeds algemenere vakken”.
Einstein zei: “Er is geen vervanging voor hard werken.” Ach, ik zal wel hopeloos ouderwets zijn… inflexibel en vernieuwing in de weg staan.
Walther Ploos van Amstel.