De logistieke sector moet werken aan een eerlijke, duurzame en circulaire economie. Dat schreef het College van Rijksadviseurs (CRa) vorig jaar in een ongekend kritisch rapport over de logistieke sector met de aanhoudende verdozing.
Wanneer we kijken naar de manier waarop de schaarse uimte in Nederland wordt gebruikt, blijkt dat intensieve veeteelt de meeste ruimte inneemt. Logistiek vastgoed beslaat slechts 0,13% van het totale oppervlak. Het is natuurlijk waar dat in het verleden magazijnen vooral werden ontworpen met functionaliteit in gedachten, waardoor esthetiek en brede welvaart minder belangrijk waren. De laatste jaren is hier verandering in gekomen en zijn er magazijnen gebouwd die zelfs door niet-logistiekelingen als mooie panden worden beschouwd.
Logistiek is te belangrijk voor een gepolariseerde discussie, stelde Merten Nefs met zijn proefschrift ‘Landscapes of Trade’ onlangs. Dat het anders moet is duidelijk. Merten Nefs komt in zijn proefschrift tot de slotsom de toekomst van de logistiek in Nederland mooi kan zijn, als je logistiek combineert met ander functies zoals remanufacturing, wonen, en natuur, en daarmee landscapes of trade maakt waar iedereen trots op kan zijn. Hoe kan de sector dat aanpakken? Wat betekent dit voor de rollen van publieke en private partijen?
De lucht in of verticale clustering?
Een oplossing voor efficiënter ruimtegebruik is de hoogte in gaan. In dichtbevolkte gebieden zoals Hong Kong, Singapore en Japan is dit een oplossing vanwege de schaarse en dure grond. Verticale clustering Logistiek kan veel efficiënter georganiseerd worden door het dichter bij de mensen te brengen en onderdeel te maken van de leefomgeving: functiemenging in logistieke werklandschappen.
Een voorbeeld van verticale clustering van functies is de RAI in Amsterdam, een gebied dat nu vooral gebruikt wordt voor evenementen en parkeren. Dit gebied heeft een goede ligging en is ook geschikt voor wonen, werken en recreëren. De logistiek van het RAI-complex wordt op de onderste laag geregeld. Daarboven komt een nieuw entreegebouw dat de hallen verbindt, gevolgd door een groene zone met een fietsroute naar het achterliggende park. Rondom deze groene zone kunnen woontorens worden ontwikkeld, wat het terrein een multifunctioneel karakter geeft.
Een ander voorbeeld is een project van Intospace in Badhoevedorp. Hier is een ontwerp gemaakt voor een logistiek centrum omringd door ruimte voor retail en wonen, met sport- en recreatiemogelijkheden op het dak met slim gebruik van herbruikbare energie. Ook het Food Center Amsterdam binnen de Amsterdamse ring is ambitieus bij functiemenging.
De toekomst
Hoewel er nog wel ruimte is, moet de logistieke sector efficiënt met de schaarse ruimte omgaan. Welke kansen biedt het verticaal integreren van verschillende functies? Logistiek, wonen, retail, werken en ontspanning kunnen op één plek samenkomen. Dit maakt de logistieke sector duurzamer en efficiënter en is beter voor de de leefbaarheid. En het vastgoed vast en zeker mooier.
Walther Ploos van Amstel.