De totale investeringskosten voor de overgang van diesel naar elektrisch gaat de transportsector zijn ruim € 50 miljard euro. Dit is een van de conclusies van de nieuwe sectorstudie voor transport en logistiek die door TVM en ING is uitgevoerd: ‘Verleg je horizon/Grotere kapitaalbehoefte dwingt sector verder vooruit te kijken’.
Investeren in verduurzaming
Naar verwachting zullen er in 2030 ruim 11.000 zero-emissie vrachtauto’s (boven de 3.500 kg) nodig zijn om het toenemende aantal zero-emissiezones te bevoorraden. De kosten van deze voertuigen inclusief de benodigde laadinfrastructuur schat Panteia in op €3,3 miljard.
Alle vrachtvoertuigen om zetten van diesel naar elektrisch kost €33,6 miljard extra. Dit komt neer op ongeveer €200.000 extra kosten per voertuig (boven 3.500 kg). Het betreft zowel de investering in het duurdere voertuig als de aanschaf van laadinfrastructuur. De €33,6 miljard komt bovenop de €20,6 miljard die de sector ‘gewoonlijk’ kwijt zou zijn als alle vrachtvoertuigen worden vervangen voor een dieselvariant.
Kosten nemen steeds verder toe
Tevens stijgen de loonkosten hard. De cao-loonsverhoging van het beroepsgoederenvervoer betrof per 1 januari 2023 7,5%, de hoogste in jaren. De investeringskosten voor digitalisering en automatisering nemen eveneens jaarlijks toe. De inflatie is als gevolg van de oorlog in Oekraïne hardnekkig en kwam in 2022 uit op bijna 10%. Bovendien stijgen per 1 december 2023 de Maut-tarieven met 83% voor Euro 6 vrachtauto’s: van 19,0 cent naar 34,8 cent per kilometer. Dit komt boven op de verhoging van 1 januari 2023, die ook niet gering was. Daarnaast stijgen de kosten als gevolg van de verplichte CSRD-registratie, de teruggedraaide accijnsverlaging op diesel per 1 juli 2023 en de ophanden zijnde invoering van de vrachtwagenheffing in Nederland.
Deze opeenstapeling aan kostenverhogingen zijn het gevolg van grote maatschappelijke uitdagingen waar de transport- en logistieke sector voor staat. De energietransitie komt eraan, wat belangrijke financiële en organisatorische consequenties heeft. Als gevolg van het personeelstekort mede ontstaan door vergrijzing staat de arbeidsmarkt meer dan ooit onder druk. Maar niet alleen is er een tekort, ook verandert de vraag naar personeel door de toegenomen behoefte aan digitale vaardigheden zoals BI-tooling en de transitie naar zero-emissie. Dit leidt tevens tot ingewikkeldere processen. In de hele transitie en door de continue druk op efficiëntieverbeteringen is ICT essentieel. Naar verwachting zullen digitalisering en automatisering een steeds zwaardere stempel gaan drukken op de sector.
De sector wordt veel kapitaalintensiever en balansposities van bedrijven gaan in korte tijd harder toenemen. Transport- en logistieke bedrijven komen voor financieringsuitdagingen te staan. De vraag is of bedrijven zich hier grote zorgen over moeten maken of dat het zich wel oplost. Een belangrijke punt hierbij is of toekomstige kostenstijgingen zijn door te belasten aan klanten. Hierbij speelt de huidige situatie van economische groei (schaarste aan personeel en transportcapaciteit) en het besef van het belang van goede logistiek een belangrijke rol.
De financiële risico’s voor bedrijven nemen toe
De totale investeringskosten voor het aanschaffen van elektrische vrachtvoertuigen ligt daarmee op €54,2 miljard. De kostprijs van transport gaat omhoog en veel bedrijven zetten in op efficiencyverbetering en schaalvergroting om kostenstijgingen op te vangen. Dit is gezien de omvang van de kostenstijgingen op termijn niet houdbaar. De financiële risico’s voor bedrijven nemen toe en het is nu tijd daarop voor te sorteren.
Een andere belangrijke vraag is wat de grote maatschappelijke uitdagingen gaan brengen. Deze maatschappelijke uitdagingen voeden de onzekerheid en veel transport- en logistieke bedrijven worstelen met vragen zoals wanneer en op welke manier moet ik investeren in zero-emissie vervoer, hoe ontwikkelt de arbeidsmarkt zich en welke invloed heeft dat op mijn organisatie? En wat gaat het politieke klimaat doen nu het kabinet is gevallen en welke route moet ik volgen nu nieuwe technologieën breed beschikbaar komen? Stof tot nadenken aan de directietafel bij transportondernemers.
Bron: TVM en ING