Tijdens de Vervoerslogistieke Werkdagen mocht ik tijdens het diner spreken. Ik hield een pleidooi om met elkaar goed na te denken over hoe met (praktijk)onderzoek meer impact kunnen maken….
We zien het allemaal: de instroom in logistieke hbo-opleidingen is sinds 2019 met meer dan 50% gedaald. Is dat reden tot paniek? Nou, volgens het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt niet. Zij zien voor onze sector geen grote tekorten op de arbeidsmarkt. Vraag, aanbod en scholing zouden aardig in balans zijn.
Toch schuurt het bij mij. Want waarom vinden jonge mensen hun weg niet meer naar onze opleidingen? Zijn we als opleiding nog wel relevant? Bieden we jongeren nog echt een vak? En sluiten we aan bij hoe de sector verandert?
Ik schreef laatst online dat ik dit geen ramp vond. Nou, dat heb ik geweten. De vooral gepensioneerde logistici op LinkedIn vielen massaal over me heen. Maar kijk eens in de praktijk: studenten vanuit allerlei andere opleidingen stromen in, en die opleidingen doen óók steeds meer aan logistiek.
Wat me vooral bezighoudt is: waar onderscheiden wij ons nog van bijvoorbeeld operations management of technische bedrijfskunde? De markt vraagt tegenwoordig om hele diverse profielen. Data-gedreven planners. Leidinggevenden met visie. Technisch geschoolde ingenieurs die warehouses ontwerpen en laadpleinen uitdenken. Is er dan nog een toekomst voor de klassieke logistieke opleiding zoals wij die kennen?
En eerlijk is eerlijk: wie werkt er hier nog in een baan die precies past bij z’n eerste opleiding? Ik niet. En ik vraag me ook af: wie van de opleidingen heeft recent nog écht goed alumni-onderzoek gedaan? We roepen vaak dat er grote tekorten zijn, maar zijn die er ook op hbo-niveau? Of vooral bij chauffeurs en magazijnmedewerkers?
Dan nog iets anders wat me zorgen baart. Het College van Rijksadviseurs publiceerde een stevig rapport over de logistiek in Nederland. Volgens hen is de sector niet duurzaam, niet waardevol genoeg en vooral: veel te veel gericht op groei. Ze pleiten zelfs voor overheidsingrijpen. België heeft al een ‘pakjeswet’ aangenomen om thuisbezorging te beperken. Zonder enige kennis van de logistieke realiteit. De samenleving begrijpt ons niet meer. En dat ligt deels aan onszelf.
Want de logistiek is ongelooflijk belangrijk. We dragen 14% bij aan het BBP. Maar, ook aan vele andere aspecten van brede welvaart.. We zorgen dat alles — van medicijnen tot bouwmaterialen — op tijd en onder de juiste omstandigheden op z’n plek komt. Maar ons verhaal is te technisch, te onzichtbaar.
We moeten niet alleen praten over zero-emissie, zero waste, zero inventories en net zero. We moeten naar net positive. Niemand wilt toch een zero zijn. Wat dragen wij bij aan een betere wereld?
Laten we met logistiek blije klanten maken. Ketens bouwen die echt regeneratief zijn. Medewerkers ontwikkelen tot vakmensen met toekomst. Innovaties opschalen die echt werken in de praktijk. Ons gesprek moet gaan over impact. Niet over het vermijden van schade, maar over het toevoegen van waarde.
Walther Ploos van Amstel.