Met steun van de gemeente heeft NV Zeedijk negen kapitale panden op de Wallen gekocht. Goed nieuws, maar om deze ingreep echt effect te laten hebben, zullen buurtbewoners betrokken moeten worden bij het investeren in de binnenstad.
Wat een prachtig nieuws. Met steun van de gemeente koopt de NV Zeedijk negen kapitale panden van Tours & Tickets op de Wallen om de toeristische monocultuur te doorbreken. Na decennia vooral vastgoed te hebben verkocht, heeft de gemeente Amsterdam vorig jaar 10 miljoen euro vrijgemaakt om in de binnenstad ‘beeldbepalende panden’ zoals souvenirwinkels of gokhallen te kunnen verwerven. De gemeente wil voorkomen dat panden in verkeerde handen vallen. Het geld zit in een reservefonds waarmee ‘ideële’ vastgoedbeleggers zoals de NV Zeedijk of Stadsgoed NV aankopen kunnen doen.
Een sleutelvoorwaarde voor een vitale binnenstad is de balans in functies voor bewoners, bezoekers, ondernemers en hun werknemers. Dit maakt de binnenstad voor iedereen vitaal, aantrekkelijk en veilig. De balans is al jarenlang zoek met functies die niet te verenigen zijn. Een goede nachtrust is niet gebaat bij het bruisende nachtleven (als straks de pandemie voorbij is). Over de monocultuur is al veel geschreven. Er valt veel te verdienen aan bier, wafels, drugs, tieten en Nutella. Dat mag je ondernemers niet kwalijk nemen. Maar, je wilt op een andere cultuur kunnen sturen. Dat lukt niet met een bestemmingsplan.
Wie bezit, bepaalt
Het verwerven van vastgoed om daarmee greep te krijgen op het gebruik van al die mooie panden in de binnenstad, is een noodzakelijke voorwaarde voor meer balans in de binnenstad. Wie bezit, bepaalt. Als eigenaar van het vastgoed bepaal je welke functies je in de binnenstad wilt hebben. De NV Zeedijk bepaalt straks wie er komen te wonen en wie er gaan werken en onder welke voorwaarden. “Grip op vastgoed in 1012 is van groot belang,” stelde oud-burgemeester Eberhard van der Laan tijdens de Wallenconferentie in 2017 in de Beurs van Berlage.
Investeren in vastgoed en beheer is een goed plan, maar er is geld nodig; veel meer dan 10 miljoen. De gemeentelijke polsstok is simpelweg niet lang genoeg. Moeten private en publieke partijen die niet alleen kijken naar rendement maar ook naar maatschappelijke doelstellingen, en die langdurig willen participeren niet veel meer gaan samenwerken? Wie wil er nu niet investeren in een mooie Amsterdamse binnenstad? Een vitale binnenstad is uiteindelijk bepalend voor de waarde van de totale vastgoedportefeuille. Het mag wel wat sneller.
Bij de start van toen nog 1012Inc (nu Stadsgoed) beloofde Van der Laan dat Amsterdammers mochten meepraten over de investeringen in de binnenstad. Door een buurtcommissaris voor te dragen, maar ook door de installatie van een adviesraad. Ook zou de mogelijkheid worden onderzocht om de Amsterdammers zelf mee te laten investeren. Wanneer mogen wij als Amsterdammers mee-investeren in onze binnenstad? Ik zou wel graag aandeeltjes Stadsgoed NV en NV Zeedijk willen kopen voor mijn oudedagsvoorziening. Daarmee maak ik de binnenstad weer meer leefbaar. Het verwachte rendement is vier procent. Dat is een solide rendement; daar teken ik voor. Als aandeelhouder heb ik invloed op wat er met mijn investering gebeurt.
Koudwatervrees?
Helaas is dit plan niet uitgewerkt. Was het koudwatervrees bij de gemeente Amsterdam? Of bij Stadsgoeddeelnemer Syntrus Achmea? Je haalt met al die investeerders ook de nodige meningen binnen over de ontwikkeling van de binnenstad. En, misschien komen ‘foute’ investeerders weer via een achterdeur binnen. Zorgen die oplosbaar zijn.
Participatie door Amsterdammers zou passen in een traditie van betrokken burgers zoals destijds bij het redden van het Naardermeer, de bouw van het Concertgebouw en het Vondelpark, de oprichting van Natuurmonumenten en de Zuiderzeevereeniging die de schouders zette onder de inpoldering van de IJsselmeer. Betrokken burgers met visie, lange adem, veel overtuigingskracht en geld maakten samen het onmogelijke waar. Dat kan ook in de Amsterdamse binnenstad. Je hebt een gemeenschap nodig die de schouders zet onder de maatregelen vanuit een gedeelde visie. Die gemeenschap ontbreekt nu nog in de binnenstad. Wanneer mag ik mee-investeren in de binnenstad?
Walther Ploos van Amstel.