De gemeente gaat de rijbaan en fiets- en voetpaden van de Van Diemenstraat aanpakken. Ze gebruiken de opknapbeurt ook om de straat veiliger en overzichtelijker te maken. Hiervoor hebben ze een nieuw ontwerp gemaakt waarover nu inspraak mogelijk is.
Er komen oversteekplaatsen bij. Ze richten de verkeerssituatie rondom het Barentszplein anders in. En ze maken een nieuw fietspad in twee richtingen aan de noordkant van de straat. Ook komt er meer groen in de straat. Wat is er eigenlijk mis met die plannen?
De plannen zijn slecht
De plannen zijn symptomatisch voor de gebrekkige aanpak van verkeersplannen in Amsterdam. Hiermee heeft de gemeente de situatie niet ‘onder controle’ en maakt de situatie alleen maar onveiliger. En dat voor een van de belangrijkste doorgaande routes in Amsterdam.
Bewoners van de Pontsteiger, Van Diemenstraat en ouders van de school dringen al jaren aan op meer veiligheid rond de GBV-pont, de kruisingen bij de brug en de oversteek naar de Zeeheld school. Er zijn drie noodverbanden gelegd. Maar ondanks alle inspanningen bleef de straat een racebaan met een maximumsnelheid van 50 km/uur.
In de drukke ochtendspits is de situatie nu al onhoudbaar, met fietsers die tegen het verkeer inrijden, door rood rijden en over de stoep rijden. Dat wordt met uw plannen alleen maar erger. Geduw en getrek. Het is er druk, heel druk. En het past allemaal niet meer.
Wat ontbreekt, is een duidelijke beschrijving van de bestaande situatie
Alleen tekeningen zeggen niets over de feitelijke situatie en het ruimtegebruik. De scope van het plannen is te beperkt. De plannen hebben grote invloed op het fietsverkeer dat vanaf de pont, de Spaardammerbuurt en uit de Houthaven moet oversteken. De scope zou minimaal de Pontsteiger, de brug, beide zijden van de Houtmankade en de Roggeveenstraat (de Zeeheld school) moeten omvatten. Die zitten nu ten onrechte niet in de scope van de plannen.
Er is ook behoefte aan een kwantitatieve analyse van de huidige verkeersstromen: voetgangers (mobiel en minder mobiel, bewoners en bezoekers), OV-gebruikers, fietsers, voertuigen, vrachtverkeer, enz. De huidige analyse is te beperkt (het netwerk binnen de scope van de plannen is te klein) en er ontbreken gegevens over voetgangers, fietsers en voertuigen in de ‘onderbouwing’ (die lijkt te ontbreken!).
Verder ontbreekt een gedegen analyse van de huidige problemen op basis van ruimtenormen (zoals het beleidskader voor de voetganger), normen voor verkeersveiligheid (en analyse van ongevallen), oversteektijden, loopbaarheid (groentijden), inclusiviteit, en een onderzoek naar de huidige ervaringen van gebruikers. Wat wil je met deze plannen precies oplossen? En is de beperkte scope van de plannen hiervoor voldoende? Het is onduidelijk.
De plannen hebben een grote invloed op het fietsverkeer dat vanaf de pont en uit de Houthaven moet oversteken—straks zelfs drie keer! Het lijkt erop dat de ontwerpers niet zijn komen kijken naar de chaos tijdens een drukke ochtendspits.
Wat is de probleemstelling voor het ontwerp? Wanneer is het ontwerp een succes?
Wat de plannenmakers willen bereiken, en voor welke belanghebbenden, blijkt nergens uit. Ook hier: tekeningen alleen zeggen niets. Bekijk de plannen eens door de ogen van een spelend kind, een minder mobiele oudere of de gehaaste fatbiker.
Er is ook geen risicoanalyse gemaakt van waterbedeffecten en ander onbedoeld gedrag dat het ontwerp uitlokt, zoals fietsers die zich nergens wat van aantrekken (gedrag is de onbesproken olifant in de kamer). Vrijliggende (tweerichtingen) en brede fietspaden maken fietsen niet noodzakelijk veiliger. Ze lokken hard rijden, gebruik van smartphone en roekeloos gedrag uit bij sommige fietsers.
De effecten van de maatregelen zijn niet uitgewerkt.
Ik weet eigenlijk niet waar ik moet beginnen met mijn bevinden over het schetsontwerp.
- Fietsers moeten straks drie keer oversteken bij Pontsteiger (waarvan één keer zonder verkeerslicht op een druk punt richting Houtmankade Oost). Natuurlijk gaan ze dat niet doen en massaal tegen het verkeer in over het smalle voetpad op de brug. Dat is onveilig.
- De Zeeheld school wordt met de fiets onbereikbaar. De enige toegang straks is via een voetgangersgebied waar nu al veel ouders met de auto hun kinderen afzetten. Er is daar ook veel sluipverkeer van afvalvoertuigen in de ochtenden.
- Wordt nu een snelheidslimiet van 30 km/uur overwogen?
- De hulpdiensten vragen om doorstroming. Waarom komt de bushalte dan op de rijbaan? Die blokkeert straks de doorgang voor nooddiensten.
- In een antwoord op een raadsadres over de ODE-brug stelden verkeersambtenaren dat een zebrapad over een tweerichtingsfietspad schijnveiligheid biedt. Waarom wordt hiervoor dan toch gekozen bij nota bene de oversteek naar de school?
- Het geplande voorrangsplein lijkt goed onderbouwd, maar de effecten op het netwerk bij de Pontsteiger zijn niet berekend. Je kijkt enkel naar een deel van de totale ‘reis’. Ik voorspel dat de extra oversteken bij Pontsteiger voor meerdere minuten vertraging gaan zorgen in die ‘reis’. Of zebrapaden op het voorrangsplein hier echt veilig zijn, betwijfel ik. Bovendien is alleen gekeken naar het effect op reistijd en doorstroming. Niet op verkeersveiligheid en beleving. Is snelheid heilig?
- Om voetgangers te beschermen, is een verhoogde, niet-vergevingsgezinde stoeprand nodig bij de van Diemenstraat. Komt deze er? Waarschijnlkijk niet gezien de normen binnen Puccini.
- Waarom is niet gekozen om het tweerichtingsfietspad aan de noordzijde te leggen? Dat is veel logischer vanuit het perspectief van fietsers (vanwege de smalle brug). Zonder verkeersdata over fietsersstromen (op verschillende momenten van de dag) is het ontwerp nu niet te beoordelen.
- Wordt overal voldaan aan de minimale breedte van 2 meter voor de stoep? Uit de tekening blijkt dat dit niet het geval is. Soms is de stoep zelfs helemaal verdwenen door de trappen die toegang geven tot de panden aan de van Diemenstraat (noord).
- Waternet gebruikt de stoep bij de brug voor het parkeren van voertuigen van personeel (overigens met ontheffing), waardoor er nu al weinig ruimte is.
- Wordt de uitvoering klimaatbestendig gedaan? Nu staan de straat en de fietspaden vaak blank na regen.
Tot slot, wat betekent de uitvoering van de plannen voor de bereikbaarheid tijdens de ‘verbouwing’ en de overlast voor de buurt? Het ontwerp bepaalt mede de tijd die nodig is voor de uitvoering en de hinder door de werkzaamheden.
De laatste jaren viel met name buslijn 48 uit door wegwerkzaamheden op de route. Welke garanties zijn er dat openbaar vervoer van en naar de haltes Barentszplein, Houtmankade en Pontsteiger mogelijk blijft.
Het is jammer dat de plannen niet eerst zijn besproken met een kleine groep betrokken buurtbewoners. Zij vragen al jaren om maatregelen en worden nu geconfronteerd met dit slechte plan. Zij kennen als geen andere de lokale situatie.
Bijeenkomst
De gemeente houdt een inloopbijeenkomst op dinsdag 1 oktober van 18.00 uur tot 20.00 uur in school De Zeeheld, Roggeveenstraat 14. Je kunt dan in gesprek met het projectteam en uw reactie geven. Of laat je mening hier horen. Ik vind persoonlijk overigens de avond prematuur en een verspilling van de tijd van betrokkenen… het plan moet terug naar de tekentafel. Zo organiseer je geen burgerparticipatie.
Walther Ploos van Amstel.