De groei van pakketlogistiek brengt uitdagingen met zich mee voor gemeenten die streven naar een leefbare, duurzame en veilige stedelijke omgeving. Pakketkluizen kunnen mogelijk bijdragen aan deze doelstellingen. Gemeenten hebben behoefte aan een concreet handelingsperspectief; wat kunnen pakketkluizen betekenen?
Een onderzoeksproject van de Topsector Logistiek biedt een neutraal kader dat zowel strategische als praktische ondersteuning biedt bij duurzame stadslogistiek en het inrichten van openbare ruimtes.
De meningen over pakketkluizen lopen uiteen
Sommige consumenten geven de voorkeur aan afhalen, terwijl de meerderheid vooral gemak en flexibiliteit zoekt. Pakketbezorgers investeren in duurzame alternatieven, zoals vrachtfietsen en efficiëntere bezorgroutes, maar exploiteren zelf zelden pakketpunten. Hun voorkeur gaat uit naar bemande servicepunten bij bestaande lokale handelaren of naar pakketkluizen in de openbare ruimte. Gemeenten staan voor de uitdaging om ruimtegebrek, mobiliteitseffecten en bezwaren van omwonenden bij de plaatsing van pakketkluizen en afhaalpunten in evenwicht te brengen.
Deze complexe situatie roept de vraag op welke rol gemeenten kunnen en willen vervullen. De handreiking helpt gemeenten inzicht te krijgen in de kansen, uitdagingen en handelingsopties bij pakketkluizen en -punten. Er is vandaag geen gezamenlijke visie tussen gemeenten en logistieke dienstverleners over de rol en locatie van pakketkluizen, vooral in de publieke ruimte.
Aanpak van het onderzoek
Het onderzoek werd uitgevoerd door een consortium bestaande uit Rebel, PosadMaxwan en Fishermen. Zij voerden gesprekken met gemeenten (Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Zwolle, Rotterdam, ’s-Hertogenbosch en Delft), aanbieders van pakketkluizen (De Buren, MyPup, CiPiO), pakketbezorgers (DHL, PostNL), brancheorganisaties (Thuiswinkel.org) en kennisinstellingen (Rijksuniversiteit Groningen, Hogeschool van Amsterdam).
Op basis van deze gesprekken, literatuuronderzoek, internationale voorbeelden en ontwerpend onderzoek is een handreiking opgesteld. Hierin komen de volgende elementen aan bod:
- Een marktoverzicht van pakketkluizen
- Categorisering van verschillende typen pakketpunten en -kluizen
- Beleidskader en strategische ruimtelijke planning
- Een stappenplan voor plaatsing en beheer van pakketkluizen
- Een overzicht van alternatieve bezorgmethoden.
Handreiking voor gemeenten
Het eindproduct van dit project biedt gemeenten de nodige informatie en tools om weloverwogen en strategische beslissingen te nemen over een gezonde, veilige en duurzame stedelijke omgeving die inspeelt op de groeiende pakketmarkt en de bijbehorende logistieke uitdagingen.
De handreiking biedt ondersteuning op zowel macroniveau (strategische beleidskeuzes) als microniveau (praktische uitvoering), waarbij de belangen van inwoners, ondernemers en logistieke partijen worden meegenomen.
Reacties van gemeenten
Enkele gemeenten reageerden op de handreiking met suggesties. De pakketbezorging is niet zo maakbaar; zeker in de bestaande binnensteden en wijken is het vrijwel onmogelijk om een structureel echt dekkend pakketpuntensysteem op te zetten. Simpelweg omdat de volumes veel te groot zijn.
Consumenten zijn van ‘oudsher’ gewend is thuisbezorgd te krijgen. Er zijn mogelijk kansen bij nieuwe, vaak autoluwe, gebieds(her)ontwikkeling. Neem daar pakketbezorging (en retour- en recyclestromen) en de bezorging van boodschappen- en maaltijdboxen in mee. Voor bedrijven bieden de afhaalpunten weinig soelaas. Maatschappelijke baten (zoals verkeersveiligheid, beter doorstroming) kunnen overigens ook worden gehaald door andere maatregelen zoals venstertijden en het faciliteren van de inzet van LEVV’s. Pakketleveringen zijn een klein deel van de totale stadslogistiek.
Lees ook: Afhaalpunten en pakketkluizen voor pakjes? Is dat wel een oplossing die werkt?